فتق کشاله ران چیست؟

کشاله ران ناحیه‌ای بین شکم و ران و در دوسمت ناحیه شرمگاهی است که حاوی ساختارهای مهمی مثل عروق و اعصاب است. فتق کشاله ران زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از بافت‌ها و اندام‌های داخل شکم از طریق نقاط ضعف مادرزادی یا اکتسابی در دیواره عضلانی ناحیه کشاله ران به بیرون هدایت می‌شوند. شایع‌ترین محل بروز فتق کشاله ران، کانال مادرزادی است. با افزایش سن و تضعیف بافت‌ها، خطر بروز هرنی کشاله ران افزایش می‌یابد.

عوارض هرنی کشاله ران شامل التهاب، درد، گرفتاری احشاء در فتق و گاهی مسدودشدگی گردش خون به بافت‌های گیرافتاده می‌باشد؛ بنابراین تشخیص و درمان به‌موقع آن حائز اهمیت فراوان است. در ادامه به برسی فتق کشاله ران، علائم، روش‌های تشخیص و درمان آن می‌پردازیم.

فتق کشاله ران چیست؟

فتق کشاله ران (هرنی) برآمدگی محتویات شکم از طریق ناحیه ضعیفی در پایین دیواره شکمی است. فتق‌های مادرزادی می‌توانند از طریق دو مجرایی که از دیواره شکمی پایین عبور می‌کنند، یکی در هر طرف کشاله ران رخ دهند. این مجراها کانال‌های مادرزادی نامیده می‌شوند. فتق‌های مادرزادی همچنین می‌توانند از طریق دو مجرای عمیق‌تر در کشاله ران به نام کانال‌های رانی رخ دهند. فتق‌هایی که از این مجراها عبور می‌کنند، فتق‌های رانی نامیده می‌شوند.

فتق‌ کشاله ران اغلب حاوی چربی یا بخشی از روده کوچک هستند. در دختران یا زنان، فتق‌ها ممکن است حاوی بخشی از سیستم تولید مثل زنانه مانند تخمدان باشند. هنگامی که هرنی اینگوینال رخ می‌دهد، بخشی از پریتوئن – پوشش حفره شکمی – از دیواره شکمی بیرون زده و کیسه‌ای دور فتق تشکیل می‌دهد. هرنی اینگوینال لزوماً خطرناک نیست. با این حال، به تنهایی بهبود پیدا نمی‌کند و می‌تواند منجر به عوارض تهدیدکننده حیات شود. پزشک شما احتمالاً توصیه خواهد کرد که فتق کشاله ران دردناک یا در حال بزرگ شدن را با جراحی ترمیم کنید.

علائم فتق کشاله ران

بررسی دقیق علائم فتق کشاله ران از اهمیت بسزایی برخوردار است، زیرا تشخیص به موقع و درمان سریع می‌تواند از بروز عوارض جدی مانند گیرافتادگی، التهاب و حتی نکروز بافتی جلوگیری نماید. علائم و نشانه‌های فتق کشاله ران شامل:

• یک برآمدگی در ناحیه دو طرف استخوان شرمگاهی شما که هنگام ایستادن به‌ویژه هنگام سرفه یا فشارآوردن بیشتر مشخص می‌شود.
• احساس سوزش یا درد موضعی در برآمدگی
• درد یا ناراحتی در ناحیه کشاله ران، به‌ویژه هنگام خم‌شدن، سرفه یا بلندکردن
• احساس سنگینی یا کشیدگی در ناحیه کشاله ران
• ضعف یا فشار در ناحیه کشاله ران
• گاهی اوقات، درد و ورم در اطراف بیضه‌ها هنگامی که روده برآمده به داخل اسکروتوم فرومی‌رود

علائم و نشانه‌ها در کودکان: فتق‌های کشاله ران در نوزادان و کودکان ناشی از ضعف دیواره شکمی است که هنگام تولد وجود دارد. گاهی اوقات فتق تنها هنگامی که نوزاد گریه می‌کند، سرفه می‌کند یا حین دفع مدفوع تلاش می‌کند، قابل‌مشاهده است. او ممکن است مضطرب باشد و اشتهای کمتر از حد معمول داشته باشد. در یک کودک بزرگ‌تر، احتمال بیشتر است که فتق هنگامی که کودک سرفه می‌کند، حین دفع یا ایستادن به مدت طولانی مشخص شود.

نشانه‌های هشدار: اگر نتوانید فتق را به داخل هل دهید، ممکن است محتویات فتق در دیواره شکم گیر کند. یک فتق زندانی ممکن است منجر به بسته‌شدن جریان خون به بافت گیر افتاده شود. یک فتق مسدود شده می‌تواند تهدیدی برای حیات باشد اگر درمان نشود. 

علت و عوامل هرنی اینگوینال

در بسیاری از افراد، ضعف دیواره شکمی که منجر به هرنی اینگوینال می‌شود، قبل از تولد اتفاق می‌افتد، هنگامی که عضله دیواره شکم به‌درستی بسته نمی‌شود. سایر فتق‌های کشاله ران در طول زندگی توسعه می‌یابند هنگامی که عضلات با پیرشدن ضعیف یا فرسوده می‌شوند، فعالیت‌های جسمانی شدید یا سرفه ناشی از سیگارکشیدن. ضعف‌ها همچنین ممکن است در طول زندگی در دیواره شکم ایجاد شود، به‌ویژه پس از آسیب یا جراحی شکم؛ در مردان، نقطه‌ضعف معمولاً در کانال مادرزادی رخ می‌دهد، جایی که طناب اسپرم به اسکروتوم وارد می‌شود.

در زنان، کانال مادرزادی یک رباط حمل می‌کند که به نگهداشت رحم در جای خود کمک می‌کند و گاهی فتق در محل اتصال بافت رحم به بافت اطراف استخوان شرمگاهی رخ می‌دهد. مهم ترین عوامل بیماری فتق کشاله ران عبارت اند از:

• افزایش فشار داخل شکم
• وجود نقطه‌ضعف قبلی در دیواره شکم
• فشار هنگام دفع ادرار یا مدفوع
• فعالیت بدنی شدید
• بارداری
• سرفه یا عطسه مزمن
• بزرگی پروستات
• سیگارکشیدن
• فعالیت‌های سنگین
• آب‌آوردن شکم

همچنین عواملی که به بروز فتق کشاله ران کمک می‌کنند شامل:

• مرد بودن: مردان 8-10 برابر بیشتر از زنان در معرض خطر ابتلا به فتق کشاله ران هستند.
• سن بالا: با پیرشدن عضلات ضعیف می‌شوند.
• سابقه خانوادگی: شما بستگان نزدیکی مانند والدین یا خواهر و برادر دارید که این شرایط را داشته‌اند.
• یبوست مزمن: یبوست باعث فشار حین دفع مدفوع می‌شود.
• بارداری: بارداری می‌تواند باعث تضعیف عضلات شکمی و افزایش فشار داخل شکم شود.
• تولد زودرس و وزن کم هنگام تولد. فتق‌های کشاله ران در نوزادانی که زودرس یا با وزن کم متولد می‌شوند، شایع‌تر است.
• فتق کشاله ران قبلی یا ترمیم فتق: حتی اگر فتق قبلی شما در دوران کودکی رخ‌داده باشد، در معرض خطر بیشتری برای ابتلای مجدد به هرنی اینگوینال هستید.

انواع فتق کشاله ران

درد کشاله ران شرایط شایعی است که به دلیل ضعف دیواره شکم، نزدیک کانال کشاله ران ایجاد می‌شود. اگر درمان نشود، کشاله ران می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. کشاله ران به دو نوع تقسیم می‌شود:

• کشاله ران غیرمستقیم: این شایع‌ترین نوع است و نوعی کشاله ران است که ممکن است با آن به دنیا آمده باشید. اگرچه می‌تواند در مردان و زنان رخ دهد، ولی در مردان بسیار شایع‌تر است. زیرا بیضه مردان ابتدا درون شکم قرار دارد. در زنان، این نوع کشاله ران می‌تواند اتفاق بیفتد اگر اندام‌های تولیدمثل یا روده کوچک به دلیل ضعف در عضلات شکمی وارد ناحیه کشاله ران شوند.
• کشاله ران مستقیم: این نوع کشاله ران به دلیل تضعیف عضلات شکمی باگذشت زمان ایجاد می‌شود و در بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود. کشاله‌های ران مستقیم فقط در مردان اتفاق می‌افتد.

تشخیص

در اکثر بیماران، شرح حال پزشکی و معاینه فیزیکی دقیق کافی است تا تشخیص کشاله ران تأیید شود. پزشک از شما در مورد علائم کشاله ران سؤال می‌کند. طی معاینه، او به دنبال برآمدگی یا احساس آن در ناحیه کشاله ران یا اسکروتوم شما خواهد گشت. ممکن است از شما خواسته شود بایستید و سرفه کنید تا فتق کشاله ران نمایان شود. فتق کشاله‌ ران در کودکان ممکن است فقط هنگام گریه کودک قابل‌مشاهده یا لمس باشند. به طور خلاصه، روش‌های اصلی تشخیص فتق کشاله ران به شرح زیر است:

• معاینه فیزیکی: پزشک به‌صورت بصری بررسی کرده و ناحیه کشاله ران را لمس می‌کند تا برجستگی یا توده‌ای را احساس کند، به‌ویژه هنگامی که بیمار ایستاده و سرفه می‌کند. این می‌تواند باعث نمایان‌شدن بیشتر کشاله ران شود.
• آزمایش‌های تصویربرداری: اگر تشخیص مشخص نباشد، از آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی شکم، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آرآی برای مشاهده کشاله ران و تأیید تشخیص استفاده می‌شود.

لاپاراسکوپی: دوربین کوچکی از طریق برش بسیار کوچکی وارد شکم می‌شود تا بتوان داخل شکم را مشاهده کرد. این امکان مشاهده مستقیم کشاله ران را برای کمک به تشخیص فراهم می‌کند.

منابع: niddk.nih.gov mayoclinic.org