اختلالات و بیماری های دستگاه گوارش، از شایع ترین مشکلاتی هستند که انسان‌ها با آنها مواجه می‌شوند. بیماری های گوارشی می‌توانند از ساده‌ترین موارد مانند یبوست تا پیچیده‌ترین موارد مانند سرطان‌های گوارشی باشند. درمان بیماری‌های گوارش بسته به نوع آن متفاوت است و ممکن است شامل داروها، جراحی، رژیم غذایی و تغییر شیوه زندگی باشد. در این مقاله به بررسی شایع‌ترین بیماری‌ها و مشکلات گوارشی خواهیم پرداخت. همچنین علائم، عوامل خطرساز، روش‌های تشخیص و درمان بیماری گوارشی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
مشکلات گوارشی
مشکلات گوارشی گروهی از شرایط هستند و زمانی رخ می‌دهند که دستگاه گوارش به‌درستی کار نکند. علائم رایج این مشکلات شامل گرفتگی، استفراغ و تغییرات الگوی دفع است. دستگاه گوارشی شامل دهان، معده و روده‌ها است. این اندام‌ها به همراه کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده، با هم برای جذب مواد مغذی و دفع مواد زائد کار می‌کنند. اختلال در این فرایند می‌تواند باعث طیف وسیعی از علائم، از گرفتگی تا استفراغ شود. آگاهی از علائم و نشانه‌های رایج بیماری‌های گوارشی می‌تواند به افراد کمک کند تا آنها را شناسایی کرده و درمان مرتبط را دریافت نمایند.
بیماری های کیسه صفرا و مجاری صفراوی
بیماری کیسه صفرا به هر شرایطی اطلاق میشود که سلامت کیسه صفرا یا مجاری آن را تحت‌تأثیر قرار دهد. کیسه صفرا یک اندام کوچک با طول حدوداً 8-10 سانتیمتر در دستگاه گوارش است که در زیر کبد قرار گرفته است. این اندام بخشی از صفرای تولید شده توسط کبد را ذخیره و غلیظ می‌کند و زمانی که غذای حاوی چربی وارد دستگاه گوارش میشود صفرا را به روده کوچک می‌فرستد تا به هضم غذا در آنجا کمک کند. این کار از طریق مجموعه‌ای از لوله‌ها به نام مجاری صفراوی انجام میشود.
بیماری کیسه صفرا می‌تواند در خود کیسه صفرا یا در مجاری صفراوی متصل به آن شروع شود. هر گونه عفونت یا انسداد در این مجاری می‌تواند منجر به بیماری گوارشی در کیسه صفرا شود. ازآنجایی‌که مجاری صفراوی، کیسه صفرا را به سایر اعضای دستگاه گوارش متصل می‌کنند، این بیماری گوارشی می‌تواند این اعضای دیگر را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد. در ادامه به برسی شایع‌ترین مشکلات گوارشی کیسه صفرا می‌پردازیم.
پانکراتیت
پانکراتیت یک التهاب در لوزالمعده است که ناشی از فعال‌شدن سیستم ایمنی بدن و ایجاد واکنش التهابی در این عضو است. لوزالمعده یک غده بلند و باریک واقع شده در پشت معده است که نقش مهمی در هضم غذا و تنظیم قند خون دارد. التهاب لوزالمعده می‌تواند باعث تورم، درد شکم و اختلال در عملکرد این عضو حیاتی شود. این بیماری گوارشی ممکن است به‌صورت حاد و ناگهانی ظاهر شده و مدت کوتاهی طول بکشد یا به شکل مزمن و طولانی‌مدت بروز کند. پانکراتیت مزمن می‌تواند باگذشت زمان باعث آسیب‌های جدی‌تر به لوزالمعده شود. پانکراتیت حاد ممکن است بدون درمان نیز بهبود یابد، ولی ابتلا به پانکراتیت شدید مستلزم درمان‌های ویژه در بیمارستان است و می‌تواند منجر به عوارض تهدیدکننده حیات گردد. علائم پانکراتیت حاد ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد در بخش فوقانی شکم
- درد در بخش فوقانی شکم که به پشت تابش می‌کند
- حساسیت هنگام لمس شکم
- تب
- تپش سریع قلب
- معده درد
- استفراغ
پانکراتیت مزمن که به‌مرور پیشرفت می‌کند و طولانی‌مدت است نشانه‌ها و علائم زیر را دارد:
- درد در بخش فوقانی شکم
- درد شکم که بعد از خوردن غذا بدتر میشود
- کاهش وزن بدون تلاش
- مدفوع روغنی و بودار
کلانژیت
التهاب مجاری صفراوی یا کلانژیت یکی از بیماری‌های دستگاه گوارشی است که معمولاً بر اثر عفونت باکتریایی ایجاد میشود. کلانژیت زمانی رخ می‌دهد که مجاری صفراوی به دلیل وجود سنگ‌های صفراوی مسدود شده و باعث راکد ماندن صفرا و تکثیر بیش از حد باکتری‌ها می‌گردد. کلانژیت نیازمند درمان فوری با آنتی‌بیوتیک و روش‌های تخلیه مجاری صفراوی همچون ارسی‌پی است. در صورت عدم درمان، کلانژیت می‌تواند به سپسیس و نارسایی چند ارگانی منجر شود. تشخیص و درمان سریع اهمیت حیاتی دارد، زیرا کلانژیت می‌تواند به‌سرعت زندگی بیمار را تهدید کند. افراد مبتلا به این بیماری گوارشی ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- درد شکمی شدید در ناحیه فوقانی و میانی شکم که ممکن است به کتف راست یا پشت گسترش یابد. این درد اغلب ناگهانی و حاد است.
- تب و لرز نشانه‌هایی از وجود عفونت هستند که می‌تواند خفیف تا بسیار بالا باشد.
- زردی پوست و چشم‌ها به دلیل افزایش بیلی‌روبین خون که ناشی از انسداد مجاری صفراوی است.
- تهوع و استفراغ که ممکن است شدید باشد.
- ادرار تیره‌رنگ به دلیل وجود بیلی‌روبین در ادرار.
- خارش پوست ناشی از افزایش بیلی‌روبین خون.
- کاهش اشتها و وزن ناگهانی به علت احساس ناخوشی.
بنابراین، علائم اصلی کلانژیت شامل درد شکم شدید، تب، زردی و مشکلات گوارشی در سیتم صفراوی است که نیاز به توجه پزشکی فوری دارد.
سنگ‌های صفراوی
سنگ‌های صفراوی رسوبات سختی هستند که در کیسه صفرای شما تشکیل می‌شوند. سنگ‌های صفراوی زمانی به وجود می‌آیند که مواد تشکیل دهنده صفرا (معمولاً کلسترول یا بیلی‌روبین) بیش از حد غلیظ شده و سنگ سختی را تشکیل دهند. وقتی سنگ‌های صفراوی مجاری منتهی به روده‌ها از کیسه صفرای شما را مسدود کنند، می‌توانند درد تیزی را در قسمت بالایی سمت راست شکم ایجاد کنند. مرحله بعدی معمولاً جراحی برای برداشتن کیسه صفرا است.
سرطان کیسه صفرا
سرطان کیسه صفرا رشد غیرطبیعی و بدخیم سلول‌هایی است که در کیسه صفرا قرار دارند و یک بیماری گوارشی نادر محسوب میشود. سرطان کیسه صفرا معمولاً در مراحل اولیه قابل‌تشخیص نیست، چرا که کیسه صفرا در اعماق بدن قرار دارد. این بیماری گوارشی اغلب اوقات هیچ‌گونه علامتی وجود ندارد؛ بنابراین، تشخیص این سرطان در معاینات فیزیکی روتین دشوار است. بیماران مبتلا به سرطان کیسه صفرا ممکن است علائم و نشانه‌های زیر را تجربه کنند:
- زردی قسمت سفیدچشم یا پوست به علت افزایش بیلی‌روبین خون
- کاهش اشتها یا لاغری بدون تلاش که می‌تواند نشانه پیشرفت این بیماری های گوارشی باشد
- تب بالا یا احساس گرما و لرز که نشانه‌هایی از عفونت هستند
- وجود توده در ناحیه شکم
- تهوع و استفراغ مداوم
- درد مبهم یا تیز در ناحیه سمت راست شکم
- متورم‌شدن شکم بدون ارتباط با زمان صرف غذا
بیماری های مقعدی
بیماری‌های مخرج و مقعد از مشکلات گوارشی شایع به شمار می‌روند که می‌توانند کیفیت زندگی افراد را به طور چشمگیری تحت‌تأثیر قرار دهند. مخرج و مقعد بخش‌هایی از دستگاه گوارش هستند که در انتهای آن قرار گرفته‌اند. مخرج یک مجرای ماهیچه‌ای است که از کانال لگن عبور می‌کند و به مقعد منتهی میشود. مقعد محل خروج مدفوع از بدن است. بخش تحتانی مخرج و مقعد دارای انتهاهای عصبی فراوان و حساسی هستند. همچنین غدد مخاطی متعددی در این ناحیه قرار دارند. ابتلا به این بیماری‌های دستگاه گوارش همچون هموروئید، فیستول مقعدی، فیشر و التهاب‌های مخرجی – مقعدی می‌تواند منجر به درد، خونریزی، ترشحات و مشکلات مزمن دفعی گردد. در ادامه به برسی مشکلات گوارشی هموروئید و فیشر می‌پردازیم.
هموروئید
هموروئید یا بواسیر یکی از بیماری‌های دستگاه گوارشی شایع و خوش‌خیم مقعد است که معمولاً به دلیل فشارخون بالای وریدهای خون‌رسان ایجاد میشود. علت اصلی آنها فشار مزمن ناشی از نیروی دفعی، اسهال مزمن یا بارداری است. دو نوع بواسیر داخلی و خارجی وجود دارد. علائم رایج بواسیر شامل خونریزی رودهای، خارش، درد، ورم و ترشحات است. درمان‌هایی مانند تغییرات سبک زندگی، داروهای بدون نسخه و جراحی برای هموروئید توصیه میشود.
فیشر
بیماری فیشر یک اختلال ساختاری و بیماری گوارشی مقعد است که در آن یک شکاف یا ترک در لایه‌های داخلی مقعد ایجاد میشود. شایع‌ترین علت ایجاد این بیماری گوارشی، عبور مدفوع بسیار سفت یا آبکی است که باعث پارگی لایه‌های داخلی مقعد میشود. این پارگی باعث نمایان‌شدن عضلات کنترل‌کننده عبور مدفوع از مقعد میشود. تماس این عضلات با مدفوع یا هوا باعث درد و التهاب شدیدی میشود. علائم فیشر شامل درد سوزشی شدید هنگام دفع، خونریزی، و اسپاسم عضلانی پس از دفع است. فیشر یکی از دردناک‌ترین بیماری‌های دستگاه گوارش محسوب میشود. درمان‌های اولیه این بیماری گوارشی؛ مسکن، مصرف مواد غذایی پر فیبر برای نرم کردن مدفوع، و حمام آب گرم کم‌عمق است. در صورت عدم پاسخ به درمان‌های حمایتی، ممکن است نیاز به جراحی و ترمیم فیشر باشد.
بیماری های روده بزرگ
روده بزرگ که به آن کولون هم می‌گویند، بخشی از دستگاه گوارش است. این یک لوله بلند و تو خالی در انتهای مسیر گوارش است که در آن مدفوع ساخته و ذخیره میشود. بسیاری از مشکلات گوارشی بر توانایی کولون برای کارکردن صحیح اثر می‌گذارند. برخی از این بیماری‌های دستگاه گوارش عبارت‌اند از:
- سرطان روده بزرگ
- پولیپ‌های کولون – بافت اضافی رشد کرده در کولون که می‌تواند سرطانی شود
- کولیت اولسراتیو – زخم‌های کولون و رکتوم
- دیورتیکولیت – التهاب یا عفونت کیسه‌های کولون
- سندرم روده تحریک‌پذیر – شرایط ناراحت‌کننده‌ای که باعث دردهای شکمی و سایر علائم میشود
درمان بیماری گوارشی کولون بسته به نوع و شدت بیماری بسیار متفاوت است. درمان ممکن است شامل رژیم غذایی، داروها و در برخی موارد، جراحی باشد.
التهاب آپاندیس
آپاندیس یک کیسه کوچک و باریک حدود 5 تا 10 سانتیمتر طول دارد و به روده بزرگ متصل است. علائم آپاندیسیت معمولاً با درد متناوب در ناحیه میانی شکم آغاز میشود. طی چند ساعت، درد به ناحیه پایین و راست شکم که محل معمول آپاندیس است، منتقل شده و به صورت درد شدید و مداوم درمی‌آید. فشار، سرفه یا راه رفتن ممکن است درد را تشدید کند. سایر علائم این بیماری گوارشی شامل کاهش اشتها، تهوع و استفراغ، یبوست یا اسهال است. این بیماری گوارشی نیازمند درمان فوری است زیرا می‌تواند منجر به عفونت، ترکیدن آپاندیس و عوارض خطرناک دیگر شود.
پرولاپس روده بزرگ
پرولاپس روده بزرگ زمانی اتفاق می‌افتد که بخشی از پایین‌ترین قسمت روده بزرگ یعنی رکتوم، از سوراخ ماهیچه‌ای در انتهای مسیر گوارش موسوم به مقعد خارج شود. اگرچه پرولاپس رکتوم ممکن است موجب درد شود، اما به‌ندرت یک اورژانس پزشکی محسوب میشود. اگر پرولاپس رکتوم داشته باشید، اغلب هنگام فشارآوردن در حین دفع ممکن است غده قرمزرنگی را مشاهده کنید که از مقعد خارج میشود. این غده ممکن است دوباره به داخل مقعد برگردد یا همچنان قابل‌مشاهده باشد.
علائم دیگر این بیماری گوارشی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عدم کنترل مدفوع که به آن بی‌اختیاری مدفوعی می‌گویند.
- یبوست یا اسهال
- نشت خون یا مخاط از رکتوم
- احساس خالی‌نشدن رکتوم پس از دفع
پولیپ روده بزرگ
پولیپ روده بزرگ توده کوچکی از سلول‌هاست که روی لایه‌های داخلی کولون تشکیل میشود. اکثر پولیپ‌های کولون بی‌ضرر هستند. اما باگذشت زمان، برخی پولیپ‌های کولون می‌توانند به سرطان کولون تبدیل شوند. سرطان کولون در مراحل پیشرفته می‌تواند کشنده باشد. انجام منظم آزمایش‌های غربالگری بسیار مهم است؛ زیرا پولیپ‌های کولون در مراحل اولیه معمولاً به طور ایمن و کامل قابل‌برداشتن هستند. بهترین پیشگیری از سرطان کولون، غربالگری و برداشتن منظم پولیپ‌ها است. اکثر افراد دارای پولیپ کولون هیچ علامتی ندارند. ممکن است تا زمانی که پزشک شما در طی معاینه کولون پولیپ را پیدا کند، متوجه وجود آن نشوید. بااین‌حال، برخی افراد دارای پولیپ کولون ممکن است مشکلات گوارشی زیر را داشته باشند:
- تغییر در عادات رودهای: یبوست یا اسهالی که بیش از یک هفته طول بکشد ممکن است نشانه وجود پولیپ بزرگ‌تر کولون یا سرطان باشد. البته چندین شرایط دیگر نیز می‌توانند باعث تغییر در عادات رودهای شوند.
- تغییر رنگ مدفوع: خون می‌تواند به‌صورت رگه‌های قرمزرنگ در مدفوع یا سیاه‌شدن مدفوع ظاهر شود. تغییر رنگ همچنین ممکن است به دلیل برخی غذاها، داروها یا مکمل‌های غذایی باشد.
- کم‌خونی فقر آهن: خونریزی از پولیپ‌ها ممکن است به‌آرامی و بدون خون مشهود در مدفوع اتفاق بیفتد. خونریزی مزمن ممکن است به کم‌خونی فقر آهن منجر شود که باعث خستگی و تنگی نفس می‌گردد.
- درد: پولیپ بزرگ کولون ممکن است بخشی از روده را مسدود کند و باعث دردهای شکمی شود.
- خونریزی مقعدی: این می‌تواند نشانه‌ای از پولیپ‌ها یا سرطان کولون باشد یا سایر شرایطی مانند بواسیر یا پارگی‌های جزئی مقعد.
بیماری های معده
معده اندام مهم و حیاتی در قسمت فوقانی شکم است و نقش بسزایی در فرایند هضم غذا با ترشح اسید و آنزیم‌های هاضمه برای شکسته‌شدن مواد غذایی و جذب مواد مغذی دارد. معده بین مری و روده کوچک قرار گرفته و میان این دو ارتباط برقرار می‌کند. از اختلالات گوارشی رایجی که می‌توانند معده را تحت‌تأثیر قرار دهند می‌توان به گاستریت یا التهاب مخاط معده و زخم‌های پپتیک اشاره کرد. زخم‌های پپتیک زخم‌های دردناکی در مخاط معده هستند که به دلیل ترشح بیش از حد اسید معده به وجود می‌آیند. سرطان معده نیز از دیگر بیماری‌های دستگاه گوارشی است که می‌تواند بافت‌های معده را درگیر کند.
انسداد معده
انسداد معده که به آن انسداد خروجی معده هم گفته میشود، زمانی رخ می‌دهد که خروجی معده به طور کامل یا جزئی مسدود شده و از تخلیه مناسب غذا از معده به روده کوچک جلوگیری می‌کند. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله زخم‌های پپتید، التهاب مخاط معده، تومورها یا اسکار بعد از عمل جراحی ایجاد شود. علائم اصلی این بیماری گوارشی شامل تهوع و استفراغ شدید است، زیرا غذا نمی‌تواند به روده کوچک برود. استفراغ ممکن است شدید و حاوی غذای هضم نشده باشد. افراد ممکن است درد شکم، احتباس گاز و ناتوانی در تحمل غذا یا مایعات بدون استفراغ را تجربه کنند.
با بدتر شدن انسداد، علائم می‌تواند شامل یبوست، کاهش وزن و سوءتغذیه به دلیل عدم جذب مناسب مواد مغذی باشد. این بیماری وضعیت پزشکی جدی هستند که نیاز به ارزیابی توسط پزشک دارند، زیرا بدون درمان برطرف نمی‌شوند. آزمایشاتی مانند آندوسکوپی یا سی‌تی‌اسکن می‌توانند به تشخیص علت زمینه‌ای کمک کنند و از گزینه‌هایی مانند جراحی، استنت و داروها ممکن است برای باز کردن انسداد خروجی معده استفاده شود. درمان به‌موقع این بیماری گوارشی برای تسکین علائم و جلوگیری از عوارض بسیار مهم است.
زخم معده
زخم معده یکی از بیماری های گوارشی شایع دستگاه گوارش است که می‌تواند زندگی روزمره فرد را تحت‌تأثیر قرار دهد. این بیماری گوارشی زخمی دردناک در بافت مخاطی معده ایجاد می‌کند که می‌تواند باعث خونریزی، التهاب و درد شکم شود. علت اصلی زخم معده، عفونت باکتری هلیکوباکتر پیلوری است که با تضعیف لایه محافظ معده، امکان نفوذ اسید معده به لایه‌های زیرین را فراهم می‌کند. مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی، مانند آسپرین و ایبوپروفن، مصرف الکل و سیگار، و همچنین استرس، از دیگر عوامل خطرساز برای ایجاد این بیماری گوارشی هستند.
از علائم زخم معده می‌توان به درد و سوزش شکم، تهوع، نفخ و سوءهاضمه، و عدم تحمل غذاهای چرب اشاره کرد. تشخیص و درمان به‌موقع زخم معده حائز اهمیت است تا از بروز عوارض جدی‌تری همچون خونریزی یا سوراخ‌شدن معده جلوگیری شود.
سرطان معده
سرطان معده یا سرطان گاستریک، ناشی از رشد غیرطبیعی سلول‌هایی است که از معده آغاز میشود. معده در قسمت میانی و فوقانی شکم، دقیقاً زیر دنده‌ها قرار دارد و به هضم غذا کمک می‌کند. درمان اغلب شامل جراحی برای برداشتن تومور است. سایر روش‌های درمانی ممکن است قبل یا بعد از عمل جراحی به کار روند. احتمال موفقیت درمان بیشتر است اگر سرطان محدود به معده باشد. پیش‌آگهی بیماران مبتلا به سرطان‌های اولیه معده خوب است و امید به درمان کامل وجود دارد. اما اغلب موارد در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شوند که درمان دشوارتر است. سرطان گسترش‌یافته به بیرون معده یا سایر نقاط بدن، درمان آن را مشکل‌تر می‌کند.
- مشکل در بلع
- درد شکم
- احساس پری شکم بعد از خوردن
- احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا
- احساس گرسنگی نکردن در زمانی که انتظار دارید گرسنه باشید
- سوزش سردر
- نفخ و اختلال هضم
- تهوع
- استفراغ
- کاهش وزن بدون تلاش
- احساس خستگی شدید
- مدفوع سیاه‌رنگ
بیماری گوارشی و علائم آن
بیشتر مردم دوست ندارند در مورد بیماری های دستگاه گوارش صحبت کنند، اما داشتن مشکلات گوارشی از آنچه فکر می‌کنید شایع‌تر است. در اینجا 10 مورد از بیماری های گوارشی شایع ، علائم و مؤثرترین راه های درمان آنها را برسی میکنیم. اگر مشکوک به داشتن یکی از این مشکلات هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
ریفلاکس معده به مری
بیماری ریفلاکس معده به مری زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به طور مکرر به مری برمی‌گردد. این برگشت اسید (ریفلاکس اسید) می‌تواند لایه مری را تحریک کند. بسیاری از افراد گاهی اوقات ریفلاکس اسید تجربه می‌کنند. با این‌حال، وقتی ریفلاکس اسید به طور مکرر در طول زمان اتفاق می‌افتد، می‌تواند منجر به بیماری گوارشی جدی شود.
نشانه‌های رایج این بیماری گوارشی عبارت‌اند از:
- احساس سوزش در قفسه سینه (سوزش سر دل)، معمولاً پس از غذاخوردن
- برگشت غذا یا مایع ترش
- درد در بالای شکم یا قفسه سینه
- مشکل در بلع
- احساس توده‌ای در گلو
- صدای خش‌دار یا خس‌خس سینه
انواع روش‌های درمانی ریفلاکس معده به شرح زیر است:
- تغییرات سبک زندگی – شامل کاهش وزن، بالابردن سر هنگام خواب، اجتناب از غذاخوردن شبانه و حذف مواد غذایی تحریک‌کننده مانند شکلات، کافئین و الکل
- درمان دارویی – سرکوب اسید که می‌تواند با چندین دسته از داروها از جمله آنتی‌اسیدها، بلوک‌کننده‌های گیرنده هیستامین H2 و مهارکننده‌های پمپ پروتون PPI بدست آید.
- درمان جراحی – درمان جراحی گزینه دیگری برای درمان طولانی‌مدت بیماران مبتلا به این بیماری است
- مانیتورینگ ریفلاکس سرپایی – تنها روشی است که امکان اندازه‌گیری مستقیم مواجهه اسید مری، فراوانی اپیزودهای ریفلاکس و ارتباط بین علائم و اپیزودهای ریفلاکس را فراهم می‌کند
- آندوسکوپی فوقانی – روش اصلی مورد استفاده در ارزیابی مخاط مری در بیماران مبتلا به GERD است و همچنین امکان بیوپسی از ضایعات نگران‌کننده را فراهم می‌کند.
- مانومتری مری – بیشترین کاربرد را در ارزیابی اختلال حرکت دارد.
زخم معده
این بیماری یکی از شایع‌ترین بیماری های دستگاه گوارش است. زخم معده زخم‌های بازی هستند که روی پوشش داخلی معده و بخش بالایی روده کوچک شما تشکیل می‌شوند.
انواع زخم معده عبارت‌اند از:
- زخم معده که در داخل معده ایجاد میشود
- زخم دوازدهه که در داخل بخش بالایی روده کوچک (دوازدهه) ایجاد میشود
علت اصلی آن عفونت است که موجب تضعیف لایه محافظ مخاطی معده میشود و اسید معده به لایه زیرین نفوذ کرده و زخم ایجاد می‌کند. عوامل دیگری مانند مصرف طولانی‌مدت داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی شامل آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن، الکل، سیگار و استرس نیز باعث ایجاد زخم معده می‌شوند.
علائم زخم معده عبارتند از:
- سوزش معده
- احساس پری و نفخ
- عدم تحمل غذاهای چرب
- سوءهاضمه
- تهوع
شایع‌ترین علامت زخم معده، درد سوزشی معده است. اسید معده درد را بدتر می‌کند، همچنین داشتن معده خالی. غذاهای خاصی که اسید معده را خنثی می‌کنند یا مصرف داروهای کاهنده اسید معده، اغلب می‌توانند درد را تسکین دهند، اما سپس درد ممکن است برگردد. درد ممکن است بین وعده‌های غذایی و در شب بدتر باشد.
تشخیص زخم معده با آندوسکوپی انجام میشود. درمان شامل آنتی‌بیوتیک، داروهای کاهنده اسید معده و اصلاح سبک زندگی است. اکثر زخم‌ها با درمان صحیح بهبود می‌یابند، اما احتمال بازگشت آنها وجود دارد؛ بنابراین پیگیری مرتب با پزشک ضروری است.
سندرم روده تحریک‌پذیر
علامت اصلی سندرم روده تحریک‌پذیر درد شکمی است که ممکن است قبل یا بعد از دفع مدفوع رخ دهد. افراد همچنین ممکن است با مشکلات گوارشی دیگر مانند اسهال، یبوست یا هر دو مواجه شوند. اینکه فرد معمولاً بیشتر اسهال دارد یا یبوست، یا هر دو به یک اندازه، تعیین می‌کند که چه نوع سندرم روده تحریک‌پذیری دارد.
سایر علائم این بیماری گوارشی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نفخ
- موکوس سفید در مدفوع
- دفع ناقص مدفوع
افراد مبتلا به سندرم روده تحریک‌پذیر باید در صورت تجربه درد شکمی شدید یا گرفتگی‌های شکمی به پزشک مراجعه کنند. آنها همچنین باید درصورتی‌که هر علامت دیگر سندرم روده تحریک‌پذیر به طور ناگهانی بدتر شده یا تغییر کند یا بر عملکرد روزانه یا کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد، با یک متخصص پزشکی تماس بگیرند.
رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک
رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها از روده بزرگ به روده کوچک مهاجرت کرده و باعث ایجاد علائم ذیل شوند:
- نفخ
- اسهال
- یبوست
درمان رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک شامل مصرف آنتی‌بیوتیک است، ولی ممکن است شامل داروهایی برای کمک به هضم و مدیریت علت زمینه‌ای نیز باشد.
بیماری سلیاک
بیماری سلیاک واکنش ایمنی به گلوتن است که در گندم، جو و جو دوسر وجود دارد. این بیماری گوارشی باعث حمله بدن به لایه روده در اثر خوردن غذاهای حاوی گلوتن میشود. تنها درمان بیماری سلیاک، اجتناب کامل از خوردن گلوتن (محصولات گندم و جو) است. جایگزین‌های رایج گلوتن شامل برنج قهوه‌ای، کینوا، عدس، آرد سویا و ذرت و آمارانت است. برخی افراد ممکن است به گلوتن حساسیت داشته باشند. علائم مشابهی با بیماری سلیاک دارند؛ اما آسیبی به روده وارد نمی‌شود. این افراد می‌توانند گلوتن بخورند؛ اما با علائم گوارشی روبرو می‌شوند. علائم این بیماری گوارشی شامل اسهال طولانی‌مدت، یبوست، مدفوع رنگ‌پریده و بد بو، درد شکم، نفخ، گاز و تهوع و استفراغ است.
سخن پایانی در مورد بیماری های گوارشی
دستگاه گوارش انسان یک سیستم پیچیده و چندبعدی است و عوامل متعددی می‌توانند سلامت آن را به مخاطره بیندازند. تغذیه نامناسب، استرس، مصرف دخانیات و الکل از جمله این عوامل زمینه‌ساز بیماری‌های دستگاه گوارش هستند. برای حفظ سلامت گوارش و جلوگیری از بیماری گوارشی، توصیه میشود رژیم غذایی متعادل، کنترل استرس و پرهیز از مواد مضر مصرف کنید. بااین‌حال، برخی مشکلات گوارشی نیازمند مداخله پزشکی و دارودرمانی هستند. پیشرفت‌های اخیر در درمان بیماری‌های دستگاه گوارش امیدوارکننده است. با رعایت نکات بهداشتی و پیگیری درمان، می‌توان کیفیت زندگی بیماران مبتلا به مشکلات گوارشی را بهبود بخشید.
:منابع
