پرولاپس کولون یا بیرون زدگی روده بزرگ، وضعیتی است که در آن بخشی از روده بزرگ از طریق مقعد یا راست روده به بیرون رانده می شود. این اتفاق به دلیل ضعف عضلات و بافت هایی که از روده بزرگ و راست روده پشتیبانی می کنند، رخ می دهد. این عارضه می تواند ناراحت کننده و گاه دردناک باشد و اگر به موقع درمان نشود، می تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد. در ادامه ما در کلینیک ایرانیان در ادامه می خواهیم به بررسی کامل این بیماری و روش های درمان آن اشاره کنیم. شما می توانید برای رزور نوبت و مشاوره تخصصی با دکتر حامد واثقی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، با ما در تماس باشید.
علت به وجود آمدن پرولاپس کولون
پرولاپس کولون می تواند ناشی از چندین عامل باشد که به طور کلی به ضعف ساختاری در دیواره روده بزرگ و ناحیه پلویک مربوط می شود.
عوامل اصلی که ممکن است در بروز این حالت دخیل باشند عبارتند از:
- فشار مزمن؛ مواردی مانند یبوست مزمن، که نیاز به فشار زیاد در هنگام دفع مدفوع دارد. این فشار می تواند به مرور زمان باعث ضعیف شدن عضلات و بافت های نگه دارنده روده شود.
- افزایش سن و پیری؛ با افزایش سن، عضلات و بافت های پشتیبان کم کم ضعیف تر می شوند، که می تواند به بیرون زدگی روده منجر شود.
- زایمان؛ زنانی که زایمان های متعدد یا سختی داشته‌اند، ممکن است در عضلات کف لگن خود آسیب ببینند که این می تواند زمینه ساز پرولاپس کولون شود.
- جراحی های قبلی؛ عمل های جراحی که بر روی روده بزرگ انجام شده اند، ممکن است باعث تغییرات ساختاری شده و به پرولاپس منجر شوند.
- عضلات ضعیف لگن؛ عضلات لگن از روده بزرگ و سایر اندام های لگنی پشتیبانی می کنند. ضعف این عضلات می تواند باعث افتادگی روده بزرگ شود.
- بیماری های خاص؛ برخی از بیماری ها مانند فیبروز سیستیک و بیماری های عصبی عضلانی می تواند خطر ابتلا به پرولاپس کولون را افزایش دهد.
علائم پرولاپس کولون
پرولاپس کولون ممکن است با طیف وسیعی از علائم همراه باشد، که بسته به شدت بیرون زدگی، متفاوت خواهد بود.
شناخت این علائم می تواند به تشخیص به موقع و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند. در ادامه برخی از رایج ترین علائم این بیماری ذکر شده اند:
- احساس بیرون زدگی؛ احساس بیرون زدگی یا فشار در ناحیه مقعد، مخصوصا پس از اجابت مزاج است. در موارد شدید، قسمتی از رکتوم ممکن است به طور کامل بیرون بزند.
- درد یا ناراحتی؛ درد، سوزش یا ناراحتی در ناحیه مقعد که می تواند با فعالیت بدنی تشدید شود.
- خونریزی؛ خونریزی از مقعد، که ممکن است به صورت خون تازه و روشن در مدفوع یا بر روی دستمال توالت دیده شود.
- مشکلات دفعی؛ اختلال در دفع مدفوع، از جمله احساس ناتوانی در تخلیه کامل رکتوم.
- ترشحات مخاطی؛ وجود ترشحات مخاطی یا چرکی از مقعد.
- تغییرات در عادات اجابت مزاج؛ اسهال یا یبوست مکرر که ممکن است به دلیل اختلال در عملکرد عادی روده باشد.
- احساس نیاز مداوم به اجابت مزاج؛ احساس مداوم نیاز به رفتن به دستشویی، حتی بلافاصله پس از دفع مدفوع.
تفاوت بیرون زدگی مقعد و بواسیر چیست؟
پرولاپس مقعد به بیرون زدگی دیواره روده بزرگ از طریق مقعد گفته می شود، که معمولا به دلیل ضعف در عضلات و بافت های نگه دارنده روده رخ می دهد. این حالت می تواند به عنوان یک بیرون زدگی قابل مشاهده و گاهی اوقات دردناک از مقعد ظاهر شود، که در زمان فشار یا کشیدگی، مانند دفع مدفوع، بیشتر نمایان می شود.
در مقابل، بواسیر شامل تورم و التهاب ورید‌ها در ناحیه مقعد و پایین ترین قسمت رکتوم است. بواسیر می تواند داخلی یا خارجی باشد و عموما با خونریزی، خارش، و احساس درد ، به خصوص هنگام نشستن یا در حین دفع مدفوع همراه است. درمان بواسیر معمولا شامل تغییرات در سبک زندگی، دارو های موضعی و در موارد شدید تر، اقدامات جراحی است تا التهاب ورید‌ها کاهش یابد و علائم برطرف شوند.
بررسی انواع روش های درمان بیرون زدگی مقعد
بیرون زدگی مقعد، که معمولا به عنوان پرولاپس رکتوم شناخته می شود، حالتی است که در آن دیواره رکتوم از مجرای مقعد به بیرون می زند. درمان این وضعیت به شدت علائم، سن بیمار، وضعیت سلامتی کلی و ترجیحات فردی بستگی دارد. در ادامه چندین روش درمانی رایج برای پرولاپس مقعدی را بررسی می کنیم:
تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی
مصرف غذاهای غنی از فیبر می تواند به نرم کردن مدفوع کمک کند و فشار کمتری بر رکتوم وارد آورد. علاوه بر این نوشیدن آب کافی و هیدراته ماندن برای جلوگیری از یبوست و کاهش فشار هنگام دفع مهم است. در کنار آن، فعالیت بدنی منظم به بهبود گردش خون و تقویت عضلات کمک می کند.
دارو درمانی
در صورت یبوست مزمن، ملین‌ها می‌توانند به تسهیل دفع کمک کنند. در موارد شدیدتر، داروهای ضد التهاب برای کاهش تورم و درد ممکن است تجویز شوند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپیست ها ممکن است تمرینات کگل را توصیه کنند که شامل منقبض کردن و رها کردن عضلات کف لگن است. این تمرینات به تقویت عضلات کمک می کنند و می توانند به حمایت بهتر عضلات نزدیک روده‌ها و جلوگیری از بیرون زدگی کمک کنند.
بیوفیدبک نیز از سنسورهای الکترونیکی برای نمایش فعالیت عضلانی استفاده می کند. فیزیوتراپیست ها می توانند از این اطلاعات برای آموزش بیماران در مورد نحوه استفاده صحیح از عضلات کف لگن استفاده کنند.
روش های جراحی
در نهایت اگر با روش های غیر جراحی، این پرولاپس بهبود نیابد، انجام عمل جراحی ضروری می باشد. چندین نوع روش جراحی برای بیرون زدگی کولون وجود دارد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.
- رکتوپکسی: یک عمل جراحی که در آن رکتوم به بافت های اطراف ثابت می شود تا از بیرون زدگی مجدد جلوگیری شود.
- جراحی برداشتن بخشی از رکتوم: در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به برداشتن بخشی از رکتوم باشد.
- استفاده از حلقه های مقعدی: در برخی موارد، حلقه های سیلیکونی یا لاستیکی برای حمایت و نگه داشتن رکتوم در جای خود استفاده می شود.
مراقبت های بعد از درمان پرولاپس کولون
پس از درمان پرولاپس کولون، چه از طریق جراحی یا روش های کم تهاجمی، مراقبت های پس از درمان نقش مهمی در جلوگیری از عود بیماری و حفظ سلامت بیمار دارند. این مراقبت ها شامل چندین نکته مهم هستند که باید به دقت رعایت شوند. betterhealth
- نظارت پزشکی منظم: پیگیری های منظم با پزشک برای ارزیابی پیشرفت بهبود و شناسایی هر گونه علائم عود زود هنگام ضروری است. این پیگیری و ویزیت ها ممکن است شامل معاینات فیزیکی، تست های تصویربرداری باشد.
- مدیریت یبوست: کنترل یبوست یکی از مهم ترین جنبه های مراقبت پس از درمان پرولاپس کولون است. یبوست می تواند فشار زیادی بر روی ناحیه ترمیم شده وارد آورد و خطر عود پرولاپس را افزایش دهد. تغییرات در رژیم غذایی شامل افزایش مصرف فیبر، نوشیدن مقادیر کافی آب، و در صورت لزوم، استفاده از ملین های ملایم توصیه می شود.
- تمرینات تقویت کف لگن: انجام تمرینات کف لگن به تقویت عضلات این ناحیه کمک می کند و می تواند به جلوگیری از عود پرولاپس کمک کند. این تمرینات، که معمولا تحت نظارت یک فیزیوتراپیست انجام می شوند، باید به طور منظم و بر اساس دستور العمل های داده شده پیگیری شوند.
- دوری از فعالیت‌های سنگین: در دوره نقاهت، مهم است که از انجام فعالیت های بدنی سنگین که می تواند فشار زیادی بر ناحیه تحت درمان وارد کند، خودداری شود.
نکات نهایی درباره بیماری پرولاپس کولون
پرولاپس کولون، عارضه ای نگران کننده اما قابل درمان است که می تواند زندگی روزمره شما را مختل کند. با آگاهی از علائم، علل و روش های درمانی این بیماری، می توانید به موقع برای درمان آن اقدام کرده و از عوارض جدی آن جلوگیری کنید. به یاد داشته باشید که تشخیص و درمان دقیق پرولاپس کولون، فقط توسط پزشک متخصص بیماری های مقعدی امکان پذیر است. در صورت مشاهده هر گونه علامتی که به این عارضه مرتبط باشد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
کلینیک ایرانیان با بهره مندی از کادر مجرب و متخصص، خدمات تشخیصی و درمانی مختلفی را در زمینه بیماری های گوارش، بیماری های مرتبط با مقعد و سایر بیماری ها ارائه می دهد.
