فیستول مقعد، تونلی غیرطبیعی است که بین دو اندام یا حفره ایجاد می شود. در مورد فیستول مقعد، این تونل بین روده بزرگ و پوست اطراف مقعد قرار دارد. این عارضه می تواند در اثر آبسه مقعدی ایجاد شود که به آن آبسه آنورکتال نیز می گویند. آبسه مقعدی تجمع چرک در کیسه‌ای در نزدیکی مقعد است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره علائم و درمان این بیماری در آقایان با ما در کلینیک ایرانیان همراه باشید.
فیستول چیست و انواع آن
انواع مختلفی از فیستول مقعد وجود دارد که بسته به محل قرارگیری تونل فیستول طبقه‌بندی می‌شوند:
- فیستول intersphincteric: این نوع فیستول شایع‌ترین نوع است و در بین عضلات اسفنکتر مقعد قرار دارد.
- transphincteric: این نوع فیستول از طریق عضلات اسفنکتر مقعد عبور می‌کند.
- suprasphincteric: این نوع فیستول بالاتر از عضلات اسفنکتر مقعد قرار دارد.
- extrasphincteric: این نوع فیستول از عضلات اسفنکتر مقعد عبور می‌کند و به پوست اطراف مقعد می‌رسد.
- horseshoe: این نوع فیستول دور مقعد می‌چرخد.
علائم ابتلا به فیستول مقعد آقایان
فیستول مقعد، گذرگاه غیرطبیعی است که بین روده بزرگ و پوست اطراف مقعد ایجاد می شود. این عارضه می تواند در اثر آبسه مقعدی (تجمع چرک در کیسه ای در نزدیکی مقعد) ایجاد شود.
این عارضه می تواند علائم مختلفی داشته باشد:
- نشت مدفوع یا چرک از مقعد: این شایع ترین علامت فیستول مقعد است. نشت می تواند از مدفوع مایع یا چرک غلیظ باشد و ممکن است با بوی نامطبوع همراه باشد.
- درد یا حساسیت در ناحیه مقعد: این درد می تواند به صورت ضربان دار، سوزش یا درد مداوم باشد و اغلب در هنگام نشستن، دفع مدفوع یا اجابت بزرگ تشدید می شود.
- قرمزی و تورم در ناحیه مقعد: التهاب و قرمزی پوست اطراف مقعد می تواند نشانه ای از فیستول باشد.
- دشواری در نشستن: نشستن به دلیل درد، التهاب یا اسپاسم عضلات اسفنکتر مقعد دشوار می شود.
- خونریزی از مقعد: خونریزی خفیف در هنگام دفع مدفوع می تواند از علائم فیستول باشد.
- ترشحات غیرطبیعی از مقعد: ترشحات مخاطی یا چرکی از مقعد می تواند نشانه ای از عفونت یا فیستول باشد.
- تغییر در عادات دفع: تغییر در دفعات دفع مدفوع، مانند یبوست یا اسهال، می تواند به دلیل تحریک روده ناشی از فیستول باشد.
علائم خاص در آقایان:
- درد یا تورم در بیضه ها: در برخی موارد، فیستول می تواند به غدد لنفاوی در کشاله ران یا ناحیه تناسلی سرایت کند و باعث درد یا تورم در بیضه ها شود.
- دشواری در ادرار کردن: اگر فیستول به مجرای ادرار نزدیک باشد، می تواند باعث درد، سوزش یا دشواری در ادرار کردن شود.
روش های درمان فیستول مقعدی در مردان
درمان فیستول مقعد معمولا با جراحی انجام می شود. هدف از جراحی، از بین بردن تونل فیستول و جلوگیری از تجمع چرک است.
انواع مختلفی از جراحی برای درمان فیستول مقعد وجود دارد، از جمله:
روش های جراحی برای درمان فیستول مقعدی
آبسه مقعدی تجمع چرک در کیسه ای در نزدیکی مقعد است. این عارضه می تواند بسیار دردناک باشد و اغلب نیاز به جراحی دارد.
- فیستولوتومی: این روش ساده ترین و معمول‌ترین جراحی برای فیستول‌های ساده است. در این روش، جراح کانال فیستول را باز می کند و بافت های مبتلا به عفونت را تمیز می کند تا بهبودی از داخل به بیرون صورت گیرد.
- بازسازی مجرای عضله اسفنکتر (Advancement flap procedure): این روش برای فیستو ل‌های پیچیده تر که نزدیک عضلات کنترل کننده مدفوع هستند، استفاده می شود. جراح یک بخش از بافت سالم را بر می دارد و آن را بر روی دهانه داخلی فیستول قرار می دهد تا مسیر فیستول بسته شود.
- پلاگ بیولوژیکی: در این روش، ماده ای (معمولا از کلاژن) در کانال فیستول قرار داده می شود تا به عنوان مانع برای بستن مسیر عمل کند و به بافت اجازه دهد تا دور آن بهبود یابد.البته نتایج این روش هنوز مشخص نیست.
- LIFT (Ligation of Intersphincteric Fistula Tract): در این روش جدید تر، جراح به طور خاص بافت های بین دو لایه عضلانی اسفنکتر مقعد را می بندد و بخشی از مسیر فیستول را قطع می کند تا از گسترش عفونت جلوگیری کند.
- VAAFT (Video-Assisted Anal Fistula Treatment): این یک روش کم تهاجمی است که از یک دوربین کوچک (اندوسکوپ) برای شناسایی دقیق مسیر فیستول و بستن آن استفاده می کند. این روش به حفظ عملکرد عضله اسفنکتر کمک می کند.
- فیستولکتومی: این روش که کمتر مورد استفاده قرار می گیرد، شامل برداشتن کل کانال فیستول است. این کار می تواند به عضلات اسفنکتر آسیب برساند. بیشتر برای فیستول هایی که دیگر روش ها ناموفق بوده‌اند، به کار می رود.
روش های غیر جراحی برای درمان فیستول مقعد آقایان
برای آبسه های مقعدی که خیلی حاد نیستند، در مراحل اولیه درمان، روش های غیر حراجی می توانند موثر باشند.
- مصرف آنتی بیوتیک ها: برای درمان عفونت باکتریایی که باعث ایجاد آبسه شده است، آنتی بیوتیک تجویز می شود. دوره درمان آنتی بیوتیک ها معمولا 7 تا 10 روز است.
- حمام های سیتز: حمام های سیتز، حمام های گرم و کم عمق هستند که می توانند به تسکین درد و التهاب کمک کنند. روزانه 10 تا 15 دقیقه نشستن در این حمام ها توصیه می شود.
- تغییر سبک زندگی: برخی از تغییرات در سبک زندگی می تواند به بهبودی و جلوگیری از عود آبسه مقعدی کمک کند.
مزایا و معایب هر روش درمانی فیستول مقعد در مردان
در بخش قبلی به روش های اصلی درمان آبسه مقعدی اشاره کردیم. در این بخش به بررسی مزایا و معایب هر روش می پردازیم:
- فیستولوتومی: از مزایای این روش این است که نسبتا ساده و موثر می باشد. برای درمان فیستول های ساده که دور از عضلات اسفنکتر هستند. فیستولوتومی معمولا باعث بهبودی سریع می شود و نرخ موفقیت بالایی دارد. اصلی‌ترین خطر و عیب این روش، آسیب به عضلات اسفنکتر است که می تواند منجر به نشت مدفوع یا بی اختیاری شود.
- بازسازی با فلپ (Advancement flap procedure): این روش برای فیستول های پیچیده که به حفظ عملکرد اسفنکتر اهمیت دارد، مناسب است. بهبودی معمولا با ریسک کمتری از بی اختیاری همراه است. معایب این روش هم این است که جراحی پیچیده تر و وقت گیرتر است و ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد
- پلاگ بیولوژیکی: این روش کم تهاجمی است و نیازی به برش گسترده یا آسیب به عضلات اسفنکتر ندارد. مناسب برای بیمارانی که خطر بی اختیاری برایشان نگران کننده است. از معایب این روش نیز می توان گفت که موفقیت این روش در دراز مدت کمتر از دیگر جراحی ها است. بیمار ممکن است نیاز به عمل های تکراری داشته باشد.
- LIFT (Ligation of Intersphincteric Fistula Tract): روش نوآورانه‌ای است که به حفظ عملکرد اسفنکتر کمک می کند و برای فیستول های پیچیده مناسب است. ریسک آسیب به عضلات اسفنکتر در این روش بسیار کمتر است. عیب این روش این است که این جراحی نیاز به تخصص و مهارت بالای جراح دارد و در تمام مراکز درمانی ارائه نمی شود.
- فیستولکتومی: این روش می تواند برای فیستول های بسیار پیچیده یا آنهایی که به دیگر روش ها پاسخ نداده‌اند، مؤثر باشد. این عمل ریسک عود را به شدت کاهش می دهد. از معایب آن هم می توان به ریسک بالای آسیب به عضلات اسفنکتر و ریسک بالقوه بی اختیاری دائمی اشاره کرد.
- مصرف آنتی بیوتیک ها: از مزایای آنتی بیوتیک ها می توان گفت که به درمان عفونت باکتریایی که باعث آبسه شده است کمک می کند. از معایب آن ها نیز می توان به عوارض جانبی مانند حالت تهوع، اسهال و بثورات پوستی ، اشاره کرد.
- حمام های سیتز: مزایا استفاده از این حمام ها این است که به تسکین درد و التهاب کمک می کند. همچنین به بهبودی زخم کمک می کند و راحت و در خانه قابل انجام است. از معایب آن ها نیز می توان به این مورد اشاره کرد که ممکن است برای همه افراد تسکین دهنده نباشد و نیاز به زمان و حوصله دارد.
سخن پایانی در رابطه با فیستول مقعد آقایان
فیستول مقعد عارضه‌ای است که می تواند در اثر آبسه مقعدی ایجاد شود. علائم فیستول مقعد شامل نشت مدفوع یا چرک از مقعد، درد یا حساسیت در ناحیه مقعد، قرمزی و تورم در ناحیه مقعد، دشواری در نشستن و خونریزی از مقعد است. توصیه می کنیم در صورت مشاهده هر یک از این علائم، حتما با یک متخصص یا جراح مشورت کنید.
