هنگامی که بخشی از روده یا سایر محتویات شکمی، به دلیل وجود ضعف در کانال فمورال بیرون بزند، فتق فمورال یا فتق رانی نامیده میشود. اما ناحیه فمورال کجاست؟ باید بگوییم که کانال فمورال در نزدیکی کشاله ران و زیر رباط اینگوینال واقع شده است. بنابراین هرنی رانی در کشاله ران، قابل مشاهده است. این نوع ناهنجاری، در زنان بیشتر از مردان رخ میدهد؛ با این حال، ایجاد آن در مردان نیز دور از انتظار نیست. اصلیترین روش برای درمان این ناهنجاری، عمل فتق فمورال است.
در حالت کلی، هرنی فمورال و هرنی اینگوینال بسیار به هم شبیه هستند. از این رو، ممکن است در هنگام تشخیص آنها از یکدیگر، اشکالاتی به وجود آید. تجربه پزشک متخصص و دانش وی، نقش مهمی در فرایند تشخیص و درمان هرنی فمورال دارد.
بیماری فتق فمورال چیست؟
رودهها و اندام شکمی، هر یک باید در جای خود ثابت نگه داشته شوند. بافتهای نگهدارنده به اندازهای قوی هستند که بتوانند این وظیفه را به خوبی انجام دهند. حال اگر به دلیل ضعف بافتهای نگهدارنده، بخشی از احشای داخل شکمی به سمت بیرون متمایل شود، به آن فتق یا هرنی میگویند.
بسته به اینکه هرنی در کجای بدن اتفاق افتد، نام آن تغییر میکند. برای مثال، فتق فمورال که به آن فتق رانی نیز گفته میشود، در کشاله ران دیده میشود. در واقع، بخشی از روده یا سایر احشای داخل شکمی، به دلیل ضعف کانال فمورال، دچار بیرون زدگی میشوند، که به آن فتق فمورال میگویند.
ناحیه فمورال کجاست؟
کانال فمورال در زیر رباط اینگوینال، در کشاله ران، قرار میگیرد. این کانال، مسیری برای نگهداری شریان کشاله ران، وریدهای کوچکتر و اعصاب است. ضعف دیواره کانال فمورال، باعث بیرون زدگی روده و اندام شکمی میشود، که همان فتق رانی است. در صورت فشار آمدن به ناحیه هرنی، برآمدگی مشخصی بر روی کشاله ران ایجاد میگردد.
انواع فتق کشاله ران
درد کشاله ران شرایط شایعی است که به دلیل ضعف دیواره شکم، نزدیک کانال کشاله ران ایجاد میشود. اگر درمان نشود، کشاله ران میتواند عوارض جدی ایجاد کند. کشاله ران به دو نوع تقسیم میشود:
- کشاله ران غیرمستقیم: این شایعترین نوع است و نوعی کشاله ران است که ممکن است با آن به دنیا آمده باشید. اگرچه میتواند در مردان و زنان رخ دهد، ولی در مردان بسیار شایعتر است. زیرا بیضه مردان ابتدا درون شکم قرار دارد. در زنان، این نوع کشاله ران میتواند اتفاق بیفتد اگر اندامهای تولیدمثل یا روده کوچک به دلیل ضعف در عضلات شکمی وارد ناحیه کشاله ران شوند.
- کشاله ران مستقیم: این نوع کشاله ران به دلیل تضعیف عضلات شکمی باگذشت زمان ایجاد میشود و در بزرگسالان بیشتر دیده میشود. کشالههای ران مستقیم فقط در مردان اتفاق میافتد.
نشانهها و علائم فتق فمورال چیست؟
اگر بیرون زدگی در ناحیه فمورال خفیف باشد، معمولا علامتی ایجاد نمیکند. اما در صورتی که فتق فمورال شدید گردد، علائم زیر میتوانند ظاهر شوند:
- احساس ناراحتی در ناحیه کشاله ران که در هنگام ایستادن، بلند کردن اجسام یا زور زدن بدتر میشود
- درد در شکم
- حالت تهوع
- استفراغ کردن
اصلیترین علائم فتق فمورال، ایجاد یک توده در قسمت داخلی بالای ران (یا کشاله ران) است. معمولا این توده، نسبت به لمس حساس بوده و دردناک میشود. این بیرون زدگی در حالتی که فرد دراز میکشد، ناپدید خواهد شد.
نکتهای که باید به آن دقت کنید این است که هرنی فمورال، در مردان و زنان رخ میدهد. اما ویژگیهای ساختاری لگن در زنان، باعث شده تا این ناهنجاری در بانوان بیشتر از مردان دیده شود. ضمن اینکه با افزایش سن، احتمال ابتلا به هرنی فمورال در زنان افزایش پیدا میکند.
علل ایجاد هرنی فمورال چیست؟
علت ایجاد فتق فمورال، ضعیف بودن دیواره کانال فمورال، در نزدیکی کشاله ران است. در اصل، هنگامی که دیواره کانال، قدرت کافی برای نگهداری اندام شکمی نداشته باشد، احتمال بیرون زدگی آنها وجود دارد. با این حال، علت ضعف دیواره کانال، در بسیاری از موارد ناشناخته است. برای مثال، ممکن است فرد از زمان تولد، با دیواره عضلانی ضعیف به دنیا بیاید.
اما موارد دیگری نیز وجود دارند، که میتوانند منجر به ضعیف شدن این عضلات و ایجاد هرنی فمورال گردند. از جمله این عوامل، میتوان به زور زدن یا فشار آوردن در موارد زیر اشاره نمود:
- سرفه کردن شدید و مداوم
- هل دادن یا بلند کردن اجسام سنگین
- چاقی بیش از حد
- تجمع مایع شکمی
- دریافت دیالیز صفاقی برای بیماران کلیوی
- وجود مشکل در هنگام دفع مدفوع (یبوست مزمن)
- سختی ادرار در اثر بزرگی پروستات
- زایمان
چگونه میتوان هرنی فمورال را تشخیص داد؟
اولین گام برای تشخیص فتق فمورال، معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص است. در حین معاینه فیزیکی، پزشک نواحی مشخصی را لمس کرده و وجود هرنی را بررسی میکند. در صورتی که هرنی به اندازه کافی بزرگ باشد، در ناحیه کشاله ران برآمدگی مشخصی (شبیه به توده) حس میشود.
سونوگرافی از ناحیه شکم و کشاله ران، به تشخیص دقیق فتق کشاله ران کمک میکند. در این صورت، حتی اگر فرد به هرنی خفیف مبتلا باشد، در تصویربرداری سونوگرافی، قابل رویت است.
نتیجه سونوگرافی و تصویربرداری، به پزشک کمک میکند تا نقص در دیواره عضلانی و بافت بیرون زده را به طور کامل بررسی کند. ممکن است لازم باشد فرد، آزمایش سی تی اسکن شکم و لگن با کنتراست داخل وریدی را نیز انجام دهد. در این صورت، تشخیص هرنی فمورال، با دقت بیشتری انجام میگیرد و امکان بررسی انسداد روده نیز فراهم میشود.
بهترین روش برای درمان فتق فمورال چیست؟
به عنوان یک اصل کلی، باید بدانید که فتق ناحیه فمورال با هر اندازهای، نیاز به جراحی دارد. جراحی فتق فمورال، تنها روش درمان آن خواهد بود. در طول جراحی، پزشک جراح عمومی تلاش میکند تا اندام بیرون زده را به جای صحیح بازگرداند. در نهایت، لازم است بافت عضلانی آسیب دیده نیز ترمیم گردد تا از عود هرنی فمورال، جلوگیری به عمل آید. جراحی فتق فمورال، با دو روش اصلی انجام میگیرد؛ که در ادامه معرفی میکنیم.
جراحی ترمیم فتق با روش باز
در این روش جراحی، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد. سپس، جراح با ایجاد یک برش چند سانتی متری در کشاله ران، جراحی را آغاز میکند. از طریق این برش، دسترسی به محل فتق فمورال امکانپذیر است.
در طول جراحی فتق، پزشک ابتدا احشاهای بیرون آمده را به داخل شکم باز میگرداند؛ سپس محل هرنی نیز با نخهای مناسب ترمیم میگردد، تا از تکرار این حالت جلوگیری به عمل آید.
عمل لاپاراسکوپی برای فتق فمورال
در این روش، از یک ابزار خاص تحت عنوان لاپاروسکوپ، برای انجام جراحی استفاده میشود. برای این جراحی نیز فرد، به بیهوشی عمومی نیاز دارد و جراح سه برش کوچک در قسمت تحتانی شکم، ایجاد میکند. پورتهای لاپاروسکوپی تعبیه میشوند و از طریق این پورتها، دوربین و ابزارها وارد شکم میگردند. در این روش نیز، پس از جایگذاری صحیح احشای داخلی شکم و ترمیم هرنی با مش، جراحی به پایان میرسد. از مزایای جراحی کم تهاجمی فتق، میتوان به دوران نقاهت بسیار کوتاه و اسکار کمتر جراحی اشاره کرد. healthline
عوارض جراحی هرنی فمورال چیست؟
در حالت کلی، عمل فتق فمورال نیز مانند هر نوع جراحی دیگری، میتواند عوارضی را در پی داشته باشد. تبحر پزشک و تجربه وی در زمینه جراحی فتق فمورال، تاثیر زیادی در کاهش شدت عوارض این عمل دارد. بنابراین، بهتر است در انتخاب جراح خود، نهایت دقت را به خرج دهید. از مهمترین عوارض عمومی درمان فتق با جراحی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- خونریزی
- عفونت در محل زخم جراحی
- واکنش آلرژیک به تجهیزات یا داروها
- عفونت قفسه سینه
برخی عوارض عمل فتق فمورال، مختص همین جراحی هستند. برای مثال، ممکن است فرد بعد از جراحی، با مشکل دفع ادرار مواجه شود. همچنین، احساس درد در ناحیه جراحی میتواند برای بیمار آزاردهنده باشد. سایر عوارض خاص درمان فتق فمورال با جراحی، به قرار زیر هستند:
- تجمع خون یا مایع شکمی در زیر زخم (هماتوم و سرم)
- آسیب یا باریک شدن ورید فمورال
- احتمال آسیب به اندام شکمی که در داخل فتق قرار دارند
- امکان آسیب به اعصاب در محل جراحی
- جای زخم در محل جراحی
عوارض مش در عمل فتق فمورال
جراح برای استحکام بیشتر بافت آسیب دیده، در محل هرنی از مش جراحی استفاده میکند. مش یک قطعه بیخطر است که برای پیشگیری از عود هرنی به کار میرود. در عمده موارد، استفاده از آن هیچ گونه عوارضی در پی ندارد؛ با این حال، ممکن است در برخی افراد، منجر به بروز عفونت، درد مزمن، چسبندگی به روده و فرسایش در روده گردد. در این صورت، پزشک متخصص باید شرایط بیمار را بررسی کرده و بهترین راه حل را برای رفع عوارض مش در عمل هرنی فمورال، پیشنهاد دهد. medicalnewstoday
دوران نقاهت بعد از عمل جراحی فتق چگونه است؟
عمل فتق فمورال، یک جراحی سرپایی به حساب میآید. به این معنا که فرد، در همان روز یا فردای جراحی، میتواند به خانه برگردد. در دوران نقاهت درمان فتق رانی، مراقبتهای زیر اهمیت دارند:
- استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک
- دوری از فعالیتها و حرکاتی که باعث فشار در ناحیه جراحی میشوند
- استفاده از یک رژیم غذایی مناسب برای پیشگیری از یبوست
- مراقبت از زخمهای جراحی
- پرهیز از فعالیت ورزشی شدید و بلند کردن اجسام سنگین تا ۳ ماه
به صورت کلی، حدود یک هفته زمان نیاز است تا فرد، دوران نقاهت خود را پشت سر بگذارد؛ در برخی موارد، ممکن است این زمان طولانیتر شود. در هر حال، بیماران معمولا پس از دو هفته میتوانند فعالیتهای سبک را بدون هیچ گونه مشکلی انجام دهند.
چه زمانی باید به پزشک معالج خود مراجعه کنید؟
همه افراد، باید در صورت مشاهده برآمدگیهای غیر عادی، یا احساس درد در ناحیه فمورال، به پزشک متخصص مراجعه کنند. همچنین، اگر در طول دوران نقاهت عمل خود، علائم زیر را مشاهده کردید، حتما باید به پزشک جراح خود اطلاع دهید:
- تورم شکم
- احساس لرز
- دشواری در دفع ادرار یا دردناک بودن آن
- تب ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر
- احساس درد شدید که با داروی مسکن، ساکت نمیشود
- خونریزی مداوم یا شدید
- قرمز شدن محل برش جراحی که با گذشت زمان شدیدتر میشود
- تنگی نفس
- حالت تهوع یا استفراغ شدید
برای عمل فتق فمورال به چه پزشک مراجعه کنیم؟
پزشک جراح عمومی بهترین گزینه برای انجام عمل فتق فمورال است. یکی از بهترین جراحان عمومی در تهران که میتوانید برای درمان هرنی فمورال به ایشان مراجعه کنید، دکتر حامد واثقی هستند. جهت دریافت وقت مشاوره پزشکی با دکتر واثقی، دکتر متخصص فتق، میتوانید از قسمت تماس با ما برای دریافت نوبت اقدام کنید.
هدف ما از ارائه این مقاله آن بود تا بدانیم فتق فمورال چیست. دانستیم که بیرون زدگی اندام شکمی از دیواره کانال فمورال را هرنی رانی مینامند. تنها روش درمان این نوع ناهنجاری، انجام عمل فتق فمورال خواهد بود، که زیر نظر یک جراح عمومی مجرب انجام میگیرد.
