انواع نفخ شکم + درمان های مختلف نفخ معده

نفخ شکم، که به آن نفخ معده نیز گفته می‌شود، مشکلی شایع است که می‌تواند باعث ناراحتی، درد و خجالت شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که گاز بیش از حد در دستگاه گوارش شما جمع شود. دلایل زیادی برای نفخ شکم وجود دارد، از جمله، مصرف غذاهای خاص، بلع هوا، مشکلات گوارشی، عدم تحمل غذایی مانند عدم تحمل لاکتوز و عدم تحمل فروکتوز و  یبوست. در حالی که نفخ شکم معمولا بی خطر است، اما می‌تواند بسیار ناخوشایند باشد. خبر خوب این است که کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای خلاص شدن سریع از شر نفخ انجام دهید. ما در کلینیک ایرانیان قصد داریم در این مقاله، به بررسی علائم، علل و درمان های نفخ معده بپردازیم.

انواع نفخ معده و علل ابتلا به آن

نفخ معده به احساس پری یا سفتی در شکم اشاره دارد و می تواند ناشی از تجمع گاز، مایعات یا حتی مدفوع در دستگاه گوارش باشد. سه نوع اصلی نفخ وجود دارد که هر کدام علل خاص خود را دارند:

علل و عوامل موثر در ابتلا به نفخ معده

نفخ معده می‌تواند تحت تأثیر عوامل مختلفی باشد که به شرایط فیزیکی، رژیم غذایی و سلامت روانی مرتبط هستند.

در زیر، به طور کامل توضیح می‌دهم که چه عواملی می‌توانند به انواع نفخ مرتبط باشند:

• نفخ ناشی از رژیم غذایی مانند حبوبات ( لوبیا؛ عدس و نخود)، سبزیجات( کلم، بروکلی، و گل کلم) میوه‌ها، نوشیدنی‌های گازدار و غذاهای شیرین یا حاوی قند مصنوعی
• بلع هوا (آئروفاژی): این حالت می‌تواند هنگام خوردن یا نوشیدن به سرعت یا به شیوه‌ای نادرست اتفاق بیفتد. مانند خوردن با عجله، صحبت کردن هنگام غذا خوردن، مصرف نوشیدنی‌ها با نی و یا جویدن آدامس.
• مشکلات گوارشی: بیماری‌ها یا شرایط پزشکی که بر دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارند، می‌توانند نفخ ایجاد کنند. مانند سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، بیماری سلیاک، عدم تحمل لاکتوز، عفونت‌های گوارشی و تغییرات فلور روده
• عوامل روانشناختی: استرس و اضطراب می‌توانند تأثیر مستقیمی بر دستگاه گوارش داشته باشند و منجر به تغییر در حرکات روده و تولید گاز شود.
• تغییرات هورمونی: در زنان، نوسانات هورمونی که با چرخه قاعدگی مرتبط هستند می‌توانند باعث نفخ و احتباس آب شوند.

روش های درمان نفخ معده

نفخ معده، مشکلی شایع است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند بلع هوا، رژیم غذایی، مشکلات معده و یا حتی استرس باشد. علائم نفخ معده می‌تواند شامل احساس پری، سفت شدن شکم، درد و نفخ باشد. در ادامه به برخی از روش‌های درمان نفخ معده می‌پردازیم:

1. تغییرات در رژیم غذایی

کاهش مصرف غذاهای نفاخ مانندحبوبات، سبزیجاتی مانند کلم، کلم بروکلی و کاهو، غذاهای پرچرب، غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌های گازدار می‌توانند باعث نفخ شوند. همچنن اگر به طور ناگهانی مصرف فیبر خود را افزایش دهید، ممکن است دچار نفخ شوید. فیبر محلول در آب مانند جو دوسر و موز را به تدریج به رژیم غذایی خود اضافه کنید. سعی کنید به جای سه وعده غذایی سنگین، پنج یا شش وعده غذایی کوچک‌تر در طول روز میل کنید. خوب جویدن غذا و آهسته غذا خوردن به هضم آن کمک می‌کند و از بلع هوا جلوگیری می‌کند.

2. داروها درمانی

داروهای بدون نسخه مانند سایمتیکون و Beano می‌توانند به تجزیه گاز در روده کمک کنند. در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها (در صورت عفونت) یا داروهای ضد اسپاسم (برای شل کردن عضلات روده) را تجویز کند.

3. درمان‌های خانگی

زنجبیل به هضم غذا کمک می‌کند و می‌تواند علائم نفخ را کاهش دهد. می‌توانید زنجبیل را به صورت چای، دمنوش یا مکمل مصرف کنید. نعناع و عرق نعناع نیز می‌تواند عضلات روده را شل کند و به عبور گاز از بدن کمک کند. می‌توانید برگ‌های نعناع را به صورت دمنوش مصرف کنید یا چند قطره عرق نعناع را به آب یا چای خود اضافه کنید. همچنین زیره می‌تواند به هضم غذا و کاهش نفخ کمک کند. می‌توانید دانه‌های زیره را به صورت کامل یا آسیاب شده مصرف کنید و یا آنها را به غذاها و نوشیدنی‌های خود اضافه کنید. سرکه سیب می‌تواند اسید معده را افزایش دهد و به هضم غذا کمک کند. یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک لیوان آب مخلوط کرده و قبل از غذا میل کنید.

اگر نفخ شما شدید است، مکررا رخ می‌دهد یا با علائم دیگری مانند درد شکم، اسهال، استفراغ یا کاهش وزن همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید.

بررسی مزایا و معایب هر روش درمان نفخ شکم

در قسمت قبلی، به تعدادی از روش‌های درمان نفخ معده و مزایا و معایب آنها به طور کلی اشاره کردیم. در این قسمت، به بررسی دقیق‌تر مزایا و معایب هر روش می‌پردازیم:

1. مزایا و معایب تغییرات در رژیم غذایی

تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند یک راهکار اساسی برای مقابله با نفخ معده باشد. از جمله مزایای این روش می‌توان به ایمنی و طبیعی بودن آن اشاره کرد که هیچ‌گونه عارضه جانبی شناخته‌شده‌ای ندارد و برای افراد در هر سنی مناسب است. همچنین، این روش مقرون به صرفه بوده و نیازی به خرید دارو یا مکمل‌های گران‌قیمت نیست. با این حال، این روش معایبی نیز دارد. ممکن است زمان ببرد تا اثر کند؛ چند هفته یا حتی چند ماه طول بکشد تا تغییرات در رژیم غذایی شما به طور کامل اثر کند. همچنین، ممکن است برای همه افراد موثر نباشد و برخی از تغییرات رژیم غذایی ممکن است دشوار باشد.

2. مزایا و معایب روش دارودرمانی

در مورد داروها، مزیت آنها شامل اثر سریع آن‌ها می‌شود. برخی از داروها، مانند داروهای بدون نسخه سایمتیکون، می‌توانند در عرض چند دقیقه علائم نفخ را تسکین دهند و در اکثر داروخانه‌ها بدون نیاز به نسخه پزشک قابل تهیه هستند. اما، داروها ممکن است عوارض جانبی داشته باشند مانند اسهال، تهوع و سردرد و برخی از داروها، مانند داروهای مسکن بدون نسخه، ممکن است اعتیاد آور باشند. داروهای تجویزی نفخ معده فقط با نسخه پزشک قابل تهیه هستند.

3. مزایا و معایب درمان‌های خانگی

درمان‌های خانگی نیز دارای مزایا و معایبی هستند. این روش‌های درمانی طبیعی و تا حدودی ایمن هستند و برای افراد بزرگسال مناسب بوده و به طور گسترده در دسترس هستند. اما ممکن است به اندازه داروها موثر نباشند و برخی از افراد ممکن است به درمان‌های خانگی خاصی پاسخ ندهند. علاوه بر این، اثربخشی بسیاری از درمان‌های خانگی نفخ معده از نظر علمی ثابت نشده است.

درمان سریع و ضرب الاجلی نفخ شکم

یکی از مهم‌ترین اقدامات سریع برای کاهش نفخ، تغییر در رژیم غذایی است. پرهیز از مصرف غذاهای نفاخ مانند حبوبات، کلم، و نوشیدنی‌های گازدار می‌تواند تأثیر قابل توجهی داشته باشد. همچنین، خوردن آهسته و اطمینان از جویدن کامل غذا به جلوگیری از بلع هوا و بهبود هضم کمک می‌کند.

در کنار تغییرات در رژیم غذایی، استفاده از داروهای بدون نسخه مانند آنتی‌اسیدها و فعال‌کننده‌های گوارشی نیز می‌تواند مفید باشد. داروهایی مانند سایمتیکون برای کاهش گاز معده و مکمل‌های آنزیمی مانند لاکتاز برای افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز هستند، می‌توانند به  کاهش ناراحتی کمک کنند. روش‌های خانگی نیز برای مقابله با نفخ شکم بسیار موثر هستند. نوشیدن چای‌های گیاهی مانند نعناع، زنجبیل یا بابونه یا عرق نعنا می‌تواند به آرامش دستگاه گوارش کمک کرده و نفخ را کاهش دهد.

نکات پایانی درباره از بین بردن و درمان نفخ شکم

نفخ شکم مشکلی شایع است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. با انجام برخی تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی خود، می‌توانید به طور موثر از نفخ شکم جلوگیری کنید و یا آن را درمان کنید. اگر نفخ شما شدید است، مکررا رخ می‌دهد یا با علائم دیگری مانند درد شکم، اسهال، استفراغ یا کاهش وزن همراه است، حتما به پزشک مراجعه کنید. کلینیک ایرانیان با بهره‌گیری از متخصصان مجرب و تجهیزات پیشرفته، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی نفخ شکم به شما عزیزان می‌باشد. دکتر حامد واثقی نیز؛ عضو هیئت علمی دانشگاه پزشکی تهران، آماده کمک به شما عزیزان می باشد. برای دریافت نوبت با دکتر واثقی بهترین جراح معده، از طریق شماره بالای صفحه، اقدام فرمایید.