باد فتق زمانی اتفاق می افتد که بخشی از یک اندام داخلی، به خاطر ضعف عضلات یا بافت اطراف آن، بیرون زده باشد. این می تواند باعث ایجاد برآمدگی یا توده ای در زیر پوست شود که ممکن است دردناک باشد. فتق می تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد، اما شایع ترین مکان ها در کشاله ران، شکم و ناف است. در این مقاله، به بررسی علائم و نشانه های فتق، نحوه تشخیص آن و گزینه های درمانی موجود می پردازیم. همچنین در مورد اقداماتی که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به فتق انجام دهید، بحث خواهیم کرد. شما می توانید برای درمان فتق و دریافت نوبت ویزیت با دکتر حامد واثقی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، از طریق شماره های بالای صفحه با ما در ارتباط باشید.
علائم اولیه باد فتق
فتق می تواند باعث ایجاد برآمدگی یا توده ای در زیر پوست شود که ممکن است دردناک باشد. فتق می تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد، اما شایع ترین مکان ها در کشاله ران، شکم و ناف است.
در حالی که همه افراد مبتلا به فتق همه این علائم را تجربه نمی کنند؛ برخی از علائم اولیه شایع عبارتند از:
- برآمدگی یا توده ای در زیر پوست؛ این مورد شایع ترین علامت فتق است. ممکن است در هنگام ایستادن، سرفه، زور زدن یا بلند کردن اجسام سنگین قابل توجه تر باشد. برآمدگی ممکن است کوچک و سفت یا بزرگتر و نرم باشد.
- درد یا ناراحتی؛ درد در ناحیه فتق ممکن است خفیف تا شدید باشد و ممکن است به صورت درد، سوزش یا کشش احساس شود. درد معمولا هنگام افزایش فشار در شکم، مانند سرفه، زور زدن یا بلند کردن اجسام سنگین، بدتر می شود.
- احساس فشار یا سنگینی؛ ممکن است در ناحیه فتق احساس فشار یا سنگینی کنید، به خصوص زمانی که ایستاده یا راه می روید.
- مشکلات گوارشی؛ در برخی موارد، فتق می تواند باعث مشکلات گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ یا یبوست شود.
علائم دیگری که ممکن است با فتق مرتبط باشد:
- احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در ناحیه فتق
- تورم در ناحیه فتق
- قرمزی یا تغییر رنگ پوست در ناحیه فتق
- مشکل در دفع ادرار
انواع باد فتق در مردان و علائم اولیه آن
فتق‌ها در مردان می توانند در نواحی مختلفی از بدن رخ دهند، ولی شایع ترین آنها در ناحیه شکم است. در اینجا به برخی از انواع شایع فتق در مردان و علائم اولیه آن ها می پردازیم.
- فتق اینگوینال (کشاله ران): اگر بخشی از روده یا بافت چربی از طریق دیواره پایین شکم، به داخل کانال اینگوینال فشار می آورد. این نوع فتق در مردان بسیار شایع تر از زنان است. علائم معمولا شامل، برآمدگی در ناحیه کشاله بویژه هنگام سرفه یا فشار آوردن، درد یا ناراحتی در ناحیه کشاله ران، به خصوص هنگام بلند کردن اشیاء سنگین، ورزش یا حتی راه رفتن می باشند.
- فتق امبلیکال (ناف): این نوع فتق زمانی اتفاق می افتد که بخشی از روده یا بافت چربی از طریق نقطه ضعف در ناحیه ناف بیرون می زند. از علائم اولیه آن، درد یا ناراحتی در اطراف ناف و برآمدگی در ناحیه ناف که ممکن است هنگام سرفه یا فشار آوردن واضح تر شود.
- فتق اپیگاستریک (فوقانی شکم): این نوع فتق در میان خط وسط بالای شکم، بین ناف و قفسه سینه رخ می‌دهد. علائم آن می توانند برآمدگی در ناحیه میانی شکم، احساس درد یا سوزش در ناحیه باشند.
انواع باد فتق در زنان و علائم اولیه آن
فتق ها در زنان می توانند به اشکال مختلفی ظاهر شوند. اگر چه برخی از انواع فتق ممکن است در مردان شایع تر باشد، زنان نیز در معرض خطر ابتلا به این شرایط هستند. در اینجا به برخی از انواع شایع فتق در زنان و علائم اولیه آنها می پردازیم:
- فتق فمورال (ران): فتق فمورال در زنان شایع تر است و زمانی رخ می دهد که بخشی از روده در ناحیه کانال فمورال، نزدیک به کشاله ران، بیرون می زند. برآمدگی در نزدیکی کشاله ران، احساس درد یا ناراحتی از علائم اولیه آن هستند.
- فتق امبلیکال (ناف): این نوع فتق زمانی اتفاق می افتد که بافت های داخلی مانند روده از طریق نقطه ضعف در ناحیه ناف بیرون می زنند. علائم اولیه این نوع فتق، احساس درد یا ناراحتی در ناحیه ناف و برآمدگی در این ناحیه است که ممکن است در هنگام سرفه یا فشار آوردن بیشتر نمایان شود.
- فتق اپیگاستریک (فوقانی شکم): این نوع فتق در بین ناف و قفسه سینه رخ می‌دهد و ناشی از ضعف در دیواره میانی شکم است. علائم اولیه آن معمولا شامل برآمدگی در ناحیه میانی شکم که ممکن است کمتر مشهود باشد. همچنین درد یا احساس سوزش در آن ناحیه از علائم دیگر هستند.
- باد فتق در کودکان و علائم اولیه آن
فتق ها در کودکان نیز مانند بزرگسالان می توانند در نقاط مختلف بدن رخ دهند، اما برخی از انواع خاص تر به سنین کودکی محدود می شوند. در ادامه به چند نوع شایع فتق در کودکان و علائم اولیه آن ها می پردازیم:
فتق امبلیکال (فتق ناف)
این نوع فتق زمانی رخ می دهد که بافت های داخلی بدن مانند روده از ناحیه ضعیف ناف بیرون زده و موجب برآمدگی در ناف می شود. این نوع فتق در نوزادان بسیار رایج است و معمولا بی‌خطر است و ممکن است تا سن یک یا دو سالگی به خودی خود بسته شود. برآمدگی نرم در ناحیه ناف که معمولا هنگام گریه یا فشار آوردن کودک بیشتر مشخص می شود؛ از علائم اولیه فتق ناف در کودکان است.
فتق اینگوینال (کشاله ران)
این نوع فتق در ناحیه کشاله ران رخ می دهد و شایع ترین نوع فتق در کودکان به ویژه در پسران است،. فتق اینگوینال زمانی اتفاق می افتد که بخشی از روده یا بافت چربی از طریق ضعف های موجود در دیواره پایین شکم به داخل کانال اینگوینال فشار می آورد. علائم اولیه: برآمدگی در ناحیه کشاله ران که ممکن است فقط هنگام گریه یا سرفه کردن کودک ظاهر شود.
فتق اسکروتال (فتق بیضه)
فتق بیضه یا فتق اسکروتال در کودکان پسر، یک بیماری است که در آن بخشی از روده یا بافت دیگر از طریق نقطه ضعیفی در دیواره شکمی به داخل کیسه بیضه حرکت می کند. این وضعیت معمولا به دلیل بسته نشدن کامل کانال اینگوینال پس از تولد اتفاق می افتد، که به روده اجازه می دهد تا به درون کیسه بیضه سر خورده و فتق ایجاد کند. علائم شایع فتق بیضه شامل برآمدگی قابل مشاهده و گاهی اوقات دردناک در یک طرف کیسه بیضه است که ممکن است با گریه یا فعالیت بدنی کودک بزرگ تر شود.
روش های تشخیص باد فتق کدامند؟
تشخیص فتق اغلب از طریق معاینه بالینی توسط پزشک و استفاده از روش های تصویر برداری انجام می شود. در اینجا به چند روش مهم برای تشخیص فتق اشاره می کنیم:mayoclinic
- معاینه فیزیکی؛ پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که ایستاده و سپس خوابیده شود تا بررسی کند آیا برآمدگی وجود دارد یا خیر. پزشک همچنین ممکن است از بیمار بخواهد که سرفه کند یا به ناحیه انتخابی، فشار وارد آورد. زیرا این کار باعث بیرون زدگی فتق می شود و تشخیص را آسان تر می کند.
- سونوگرافی: سونوگرافی یک روش تصویر برداری غیر تهاجمی است که می تواند به پزشک کمک کند تا محتویات فتق و حضور احتمالی بافت ها یا اندام های فشرده شده در فتق را مشاهده کند.
- توموگرافی کامپیوتری (CT Scan): این روش می تواند تصاویر دقیق تری از ناحیه فتق فراهم کند و به پزشک اجازه می دهد تا ساختارهای دقیق تر و موقعیت فتق را ببیند.
- ام آر آی (MRI): ام آر آی یک ابزار دیگر برای تصویر برداری است که می تواند تصاویر بسیار دقیق تری از بافت های نرم ارائه دهد. این روش معمولا برای موارد پیچیده تر یا جهت دقت بیشتر در تشخیص مورد استفاده قرار می گیرد.
سخن پایانی درباره تشخیص هرنی با علائم ظاهری
در پایان، شناخت علائم اولیه و انواع فتق برای هر فردی ضروری است تا بتواند در صورت بروز هرگونه نشانه ای، به سرعت و به موقع به پزشک مراجعه کند. تشخیص به موقع فتق می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی جلوگیری کند. استفاده از روش های تصویربرداری پیشرفته و معاینه دقیق توسط پزشک، نقش کلیدی در تشخیص و مدیریت این شرایط دارد. همواره به یاد داشته باشید که سلامتی باید در اولویت قرار گیرد. مراجعه به موقع به پزشک می تواند بهترین راهکار برای حفظ آن باشد.
