اسفنکتروتومی داخلی جانبی یا جراحی شقاق مقعد، یک روش تخصصی برای درمان شقاق مقعدی است؛ که با درمان های غیر جراحی بهبود نمی یابند. این جراحی شامل ایجاد یک برش کوچک در اسفنکتر داخلی مقعد، حلقه ماهیچه ای است که باز و بسته شدن مقعد را کنترل می کند. این برش به کاهش تنش و اسپاسم عضلانی که اغلب علت درد شقاق است، کمک می کند. در کنار این نوع عمل، روش های دیگری مانند لیزر و فلپ پیشرفته نیز بسته به شرایط بیمار توصیه می شود. این جراحی ها را می توان تحت انواع مختلف بیهوشی از جمله بیهوشی عمومی، نخاعی یا موضعی انجام داد. زمان بهبودی در انواع عمل ها می تواند متفاوت باشد. اما بسیاری از بیماران پس از جراحی، کاهش درد و علائم را تجربه می کنند.
برای اطمینان از بهبودی مناسب و به حداقل رساندن خطر عوارض، باید دستور العمل های بعد از عمل را به دقت دنبال کنید. این دستورالعمل ها شامل، مدیریت درد، حفظ بهداشت مناسب در ناحیه مقعد و پیروی از رژیم غذایی است؛ که از یبوست جلوگیری می کند. علیرغم اینکه به طور کلی جراحی یک روش ایمن است، مانند هر جراحی دیگری، خطرات و عوارض بالقوه ای وجود دارد که باید قبل از جراحی، در مورد آن با یک متخصص و جراح صحبت شود.
انواع جراحی شقاق و نحوه انجام آنها
درمان شقاق مقعد، به ویژه شقاق مزمن، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. زمانی که روش های غیرجراحی مانند تغییر رژیم غذایی، استفاده از پماد، ملین ها و داروهای موضعی مؤثر نباشند، جراحی توصیه می شود. چندین نوع جراحی برای شقاق مقعدی وجود دارد که در ادامه به توضیح آنها خواهیم پرداخت.
روش اسفنکتروتومی
این عمل جراحی، رایج ترین راه برای درمان شقاق مزمن مقعد است. این روش شامل یک برش کوچک در عضله اسفنکتر داخلی مقعد جهت کاهش اسپاسم و فشار است. در نتیجه به بهبود شقاق کمک می کند. جراح معمولا برش کوچکی را بر روی قسمت داخلی یا جانبی اسفنکتر مقعد ایجاد می‌کند. نوع و محل برش بسته به روشی که برای هر بیمار مؤثرتر تشخیص داده می شود، متفاوت است. اسفنکتروتومی جانبی معمولا تحت بیهوشی موضعی یا عمومی انجام می شود و به دلیل موفقیت بالای آن در بهبود شقاق شناخته شده است.
اسفنکتروتومی جانبی به دلیل سابقه محکم و میزان موفقیت 95%، عموماً بهترین روش برای جراحی شقاق مقعدی در نظر گرفته می شود.
فلپ پیشرفته مقعدی
این تکنیک شامل برداشتن بافت سالم از قسمت دیگری از رکتوم یا کانال مقعدی و استفاده از آن برای کمک به بهبودی شقاق مقعدی است. به طور کلی هدف از این روش ایجاد یک فلپ از بافت سالم و عروقی راست روده یا پوست اطراف مقعد است. جراح با دقت یک فلپ را برش می دهد و اطمینان حاصل می‌کند که بافت سالمی دارد و آن را برای پوشاندن شقاق استفاده می کند. هدف از این روش حفظ عضله اسفنکتر و جلوگیری از بی اختیاری بعد از عمل است. این روش معمولا تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و ممکن است نیاز به بستری کوتاه مدت در بیمارستان داشته باشد. زمانی عمل فلپ کاربرد دارد که، بافت اطراف شقاق به اندازه کافی سالم نباشد و پزشک با بررسی و معاینه به این نتیجه برسد که با سایر روش های درمان، فیشر بهبود نمی یابد.
جراحی شقاق با لیزر
در این روش از لیزر برای هدف قرار دادن و حذف دقیق شقاق استفاده می کند و در مقایسه با جراحی سنتی باعث بهبود سریع تر با درد کمتر می شود. لیزر رگ های خونی را در حین برش می بندد و خونریزی و خطر عفونت را کاهش می دهد. در نهایت توجه به این نکته مهم است که اگر چه این جراحی ها مؤثر هستند؛ اما خطرات و فرآیند های بهبودی خاص خود را دارند. انتخاب جراحی به هر مورد بستگی دارد و باید به طور کامل با جراح صحبت شود
عوارض جراحی شقاق مقعدی چیست؟
جراحی شقاق مقعد، به ویژه اسفنکتروتومی، به طور کلی موفقیت آمیز است؛ اما می تواند خطرات و عوارضی داشته باشد. عوارض کوتاه مدت که ممکن است تا 50 درصد بیماران را تحت تأثیر قرار دهد، معمولا پس از بهبودی برطرف می شود. این عوارض، شامل بی اختیاری جزئی، مشکل در ادرار کردن و مقداری درد و ترشح مقعدی پس از عمل هستند. عوارض طولانی مدت نادر است و ممکن است شامل بی اختیاری مداوم یا عود شقاق باشد. حدود شش هفته طول می کشد تا بهبودی کامل پس از عمل جراحی انجام شود؛ اما بیماران خیلی زودتر احساس بهتری پیدا می کنند.
هزینه عمل جراحی شقاق
هزینه جراحی شقاق مقعدی (Fissurectomy) ممکن است بسته به چندین عامل متفاوت باشد.
- محل و موقعیت جغرافیایی
- بیمارستان یا مرکز جراحی
- تخصص و تجربه جراح
- نوع روش جراحی
- پوشش و نوع بیمه
- هزینه های جانبی مانند، آزمایشات قبل از عمل، داروها و مراقبت های پس از جراحی
- جراحی تحت بی حسی موضعی باشد یا نه!
نکات و اقدامات مهم قبل از عمل فیشر
قبل از انجام عمل جراحی برای شقاق مقعد انجام چندین قدم مهم برای اطمینان از یک روش ایمن و موثر و بهبودی بسیار مهم است.
- با جراح خود در مورد جراحی صحبت کنید. روش جراحی و آنچه را که در طول بهبودی باید انتظار داشت و از هرگونه خطر یا عوارض احتمالی آگاه شوید.
- هر گونه آزمایش پزشکی و آزمایشگاهی مورد نیاز قبل از عمل را تکمیل کنید. این آزمایشات بالینی ممکن است شامل آزمایش خون، ECGیا موارد دیگری مانند بررسی قند خون، کلسترول و تیروئید باشد که جراح شما توصیه کرده است.
- جراح خود را در مورد مصرف تمام داروها، مکمل ها و درمان های گیاهی که مصرف می کنید مطلع کنید. برخی از داروها ممکن است نیاز به قطع یا تنظیم قبل از جراحی داشته باشند، به ویژه داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین.
- بسته به پروتکل جراح، ممکن است از شما خواسته شود که برای پاکسازی روده ها رژیم غذایی و اقدامات خاصی را انجام دهید. این اقدامات می تواند شامل استفاده از ملین ها یا تنقیه باشد.
- آماده سازی بیمه و مدارک لازم: اطمینان حاصل کنید که تمام مدارک لازم و جزئیات بیمه قبل از روز جراحی، مرتب و کامل هستند.
دوره نقاهت و مراقبت های بعد از عمل فیشر
بهبودی پس از جراحی شقاق مقعد، مانند اسفنکتروتومی داخلی جانبی، نیاز به مراقبت های دقیق بعد از عمل برای اطمینان از بهبودی موثر و به حداقل رساندن ناراحتی دارد. دوره نقاهت می تواند متفاوت باشد، اما به طور معمول، بیماران می توانند در عرض چند هفته به فعالیت های عادی بازگردند. در ادامه به مهم ترین نکات و مراقبت های بعد از عمل شقاق یا فیشر می پردازیم:
- مدیریت درد؛ ممکن است پس از جراحی کمی درد و ناراحتی را تجربه کنید. درد را می توان با داروهای مسکن تجویز شده توسط پزشک کنترل کرد.
- مراقبت از زخم؛ ناحیه جراحی را تمیز و خشک نگه دارید. جراح شما ممکن است دستورالعمل های خاصی را در مورد نحوه تمیز کردن ناحیه ارائه دهد، که ممکن است شامل شستشوی ملایم با آب باشد. حتما از استفاده از صابون های خشن یا مواد شیمیایی خودداری کنید.
- یک رژیم غذایی با فیبر بالا؛ برای اطمینان از دفع مدفوع راحت توصیه می شود، که می تواند به کاهش درد در هنگام اجابت مزاج و جلوگیری از یبوست کمک کند. مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل و آب را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- نرم‌کننده های مدفوع یا ملین ها، ممکن است پزشک نرم‌کننده‌های مدفوع را برای کاهش درد و جلوگیری از زور زدن، که برای روند بهبودی ضروری است، تجویز کند.
- سطح فعالیت؛ طبق توصیه جراح به تدریج سطح فعالیت خود را افزایش دهید. از بلند کردن اجسام سنگین و فعالیت های سنگین تا زمانی که پزشک توصیه کند ، خودداری کنید.
- حمام سیتز، حمام سیتز (نشستن در آب گرم) چندین بار در روز، به ویژه پس از اجابت مزاج، می تواند به تسکین درد و بهبودی کمک کند.
- از زور زدن در حین دفع مدفوع خودداری کنید؛ زور زدن در حین حرکات روده می تواند مانع از بهبودی شود. برای جلوگیری از این امر از ملین استفاده کنید و یک رژیم غذایی پر فیبر داشته باشید.
- مراقب عوارض باشید؛ از علائم عفونت مانند افزایش درد، تورم، تب یا ترشحات غیر معمول آگاه باشید. در صورت بروز و تجربه هر یک از این علائم لازم است بلافاصله با پزشک یا جراح خود تماس بگیرید.
طول دوره بهبودی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، بستگی به عوامل مختلفی از جمله سلامت کلی فرد، ماهیت دقیق جراحی و نحوه رعایت دقیق دستورالعمل های مراقبت های بعد از عمل دارد.
نکات پایانی درباره جراحی شقاق مقعدی
جراحی شقاق مقعدی معمولا دارای نرخ موفقیت بالایی است و اغلب برای افرادی که درمان های غیرجراحی را بدون موفقیت تجربه کرده‌اند، توصیه می شود. این جراحی می‌تواند درد، خونریزی و سایر بیماری های مقعدی را به طور قابل توجهی کمتر کند. با این حال، مهم است که بیماران پس از جراحی به دستورالعمل های پزشکی و مراقبت های پس از عمل توجه کنند تا بهبودی بهینه‌ای داشته باشند. همچنین، در نظر گرفتن هزینه‌ها، بیمه و انتخاب جراح مجرب، عوامل مهمی هستند که باید قبل از اتخاذ تصمیم برای جراحی در نظر گرفته شوند.
سوالات متداول درمورد جراحی شقاق
جراحی شقاق مقعدی روشی است که برای درمان پارگی یا بریدگی پوشش مجرای مقعدی انجام می شود. هدف از این جراحی ترمیم شقاق و بهبودی برای کاهش درد و ناراحتی بیماران است. رایج ترین نوع جراحی برای شقاق مقعدی اسفنکتروتومی داخلی جانبی نامیده می شود که در آن عضله اسفنکتر داخلی مقعد تا حدی بریده می شود تا فشار کاهش یابد و جریان خون در آن ناحیه بهبود یابد. این روش معمولاً تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و با درصد موفقیت بالای 95%، ایمن و مؤثر در نظر گرفته می‌شود! جراحی شقاق مقعد، عوارض کمی دارد؛ اما ممکن است دچار عفونت، خونریزی یا عود شقاق شوید. همچنین زمان بهبودی پس از جراحی نسبتا سریع است.
- چه زمانی جراحی فیشر مقعدی توصیه می شود؟ جراحی معمولا زمانی توصیه می‌شود که شقاق با درمان‌های محافظه‌کارانه مانند تغییرات رژیم غذایی، استفاده از ملین ها و داروهای موضعی بهبود نیابد.
- خطرات جراحی شقاق چیست؟ خطرات شامل خونریزی، عفونت، بی اختیاری گاز یا مدفوع (معمولا موقت) و عود شقاق است.
- آیا درمان های غیر جراحی برای شقاق مقعدی وجود دارد؟ بله، درمان های غیرجراحی شامل تغییرات رژیم غذایی، کرم های موضعی، حمام نشستن و تزریق بوتاکس است.
- انواع روش های جراحی شقاق مقعد کدامند؟ متداول ترین روش ها، شامل جراحی با لیزر، فلپ پیشرفته و روش اسفنکتروتومی می باشند.
- دوره نقاهت بعد از عمل اسفنکتروتومی جانبی چقدر است؟ دوره نقاهت تا بهبودی کامل بعد از عمل فیشر کاملا بستگی به سلامت عمومی، سن فرد و مراقبت های بعد از عمل دارد. به طور کلی بین یک تا سه هفته تا بهبودی کامل طول می کشد.
