روده بزرگ، به عنوان یکی از حیاتی ترین ارکان دستگاه گوارش، نقش حیاتی در حفظ سلامتی و تندرستی انسان ایفا می کند. این ارگان علی رغم اهمیت بالایی که دارد؛ می تواند محل توسعه و رشد بیماری های متعددی باشد؛ که برخی از آن‌ها می توانند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشند. آگاهی از علائم، عوامل خطر و راه های پیشگیری و تشخیص التهاب روده بزرگ، می تواند در حفظ سلامت این عضو بسیار مؤثر باشد. انواع مختلفی از بیماری های روده بزرگ و رکتوم وجود دارد. از جمله سرطان کولورکتال، بیماری التهابی روده(IBD)، بیماری دیورتیکولی و هموروئید. سرطان کولورکتال سومین سرطان شایع در مردان و زنان است که سالانه بیش از 20000 مورد جدید در سراسر جهان، تشخیص داده می شود.
علائم سرطان کولورکتال شامل درد مداوم شکم، تغییر در عادات روده، وجود خون در مدفوع و کاهش وزن نیز، غیرقابل توضیح است. این مقاله با هدف افزایش آگاهی عمومی و کمک به پیشگیری و مدیریت بهتر بیماری های روده بزرگ و رکتوم، به بررسی مهم ترین بیماری های رکتوم و کولون می پردازد. با ما همراه باشید تا با بررسی بیشتر به درک بهتری از اهمیت مراقبت از سلامت سیستم گوارش خود برسیم.
علائم و نشانه های بیماری های روده بزرگ
شناخت علائم و نشانه های مشکلات روده بزرگ، می تواند در تشخیص به موقع و جلوگیری از پیشرفت بیماری های جدی، نقش بسزایی داشته باشد.
در این بخش، به معرفی شایع ترین علائمی که ممکن است؛ نشان دهنده وجود مشکل در روده بزرگ باشند؛ می پردازیم:
- تغییرات در عادت های روده‌ای؛ از جمله تغییر در بافت مدفوع، یبوست مزمن یا اسهال و تغییر در تکرر دفع مدفوع.
- درد و ناراحتی شکمی؛ نفخ مکرر، گاز، درد شکمی یا احساس فشار در شکم که به صورت مداوم یا متناوب اتفاق می افتد.
- کاهش وزن ناخواسته؛ کاهش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی، می تواند نشان دهنده مشکلی جدی در روده بزرگ باشد.
- تغییر در شکل یا اندازه مدفوع؛ مدفوع باریک شبیه به مداد یا تغییرات دیگر در شکل مدفوع، می تواند نشان دهنده وجود مشکل در روده باشد.
- وجود خون قرمز روشن یا تیره در مدفوع!
مهم ترین بیماری های کولون یا روده بزرگ
کولون یا روده بزرگ، می تواند محل توسعه چندین بیماری مهم و گاهی اوقات کشنده باشد.
در این بخش، به چندین مورد از مهم ترین بیماری هایی که می توانند؛ کولون را تحت تأثیر قرار دهند؛ اشاره می کنیم:
- سرطان کولون؛ این بیماری زمانی رخ می دهد که سلول های غیرطبیعی در کولون یا روده بزرگ رشد کرده و تکثیر شوند. سرطان کولون می تواند به سایر قسمت های بدن نیز گسترش یابد و معمولا با افزایش سن خطر آن بالاتر می رود. تشخیص زود هنگام، از طریق غربالگری می تواند شانس درمان موفقیت‌آمیز را افزایش دهد.
- بیماری التهابی روده (IBD)؛ شامل دو شرایط مزمن و التهابی است؛ کولیت اولسروز و بیماری کرون، که می توانند کولون را تحت تأثیر قرار دهند. این بیماری ها علائمی نظیر درد شکمی، اسهال مزمن و خونریزی رکتال را به همراه دارند. علت دقیق IBD نامشخص است؛ اما ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و ایمنی در توسعه آن نقش دارند.
- سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)؛ یک اختلال گوارشی شایع است؛ که باعث ایجاد علائمی مانند درد شکمی، نفخ، و تغییر در الگوی دفع (اسهال یا یبوست) می شود. علت دقیق آن ناشناخته است! اما تغذیه، استرس و مشکلات در عملکرد روده ها، می توانند در بروز آن نقش داشته باشد.
- پولیپ های روده بزرگ؛ رشد در پوشش داخلی یا مخاط کولون هستند؛ که می توانند بدخیم (سرطانی) شوند. بسیاری از پولیپ ها علامت دار نیستند و اغلب در طی کولونوسکوپی تشخیص داده می شوند.
- اِنتروکولیت نکروزان؛ یک وضعیت پزشکی اورژانسی است که در آن قسمتی از روده به دلیل عدم جریان خون کافی می میرد. این بیماری بیشتر در نوزادان نارس رخ می دهد.
- دیورتیکولیتیس؛ این بیماری زمانی رخ می دهد که کیسه‌های کوچک (دیورتیکول‌ها) که در دیواره روده بزرگ تشکیل می شوند؛ ملتهب و عفونی شوند. علائم شامل درد شکمی، تب و تغییرات در عادت های روده‌ای است. عوامل خطر شامل سن بالا، رژیم غذایی کم فیبر و چاقی است.
مهم ترین بیماری های رکتوم یا راست روده
رکتوم، که بخش انتهایی روده بزرگ است و درست قبل از مقعد قرار دارد؛ نیز می تواند محل ایجاد و رشد بیماری های رکتوم باشد. در این بخش، به چند مورد از مهم ترین بیماری هایی که می توانند رکتوم را تحت تأثیر قرار دهند؛ می پردازیم:
- سرطان رکتوم؛ یکی از بیماری های رکتوم است و زمانی اتفاق می افتد؛ که سلول های غیرطبیعی در رکتوم شروع به رشد و تکثیر می کنند. سرطان رکتوم مشابه سرطان کولون است. اما در بخش انتهایی روده بزرگ اتفاق می افتد و ممکن است؛ علائم متفاوتی مانند خونریزی رکتال یا تغییرات در عادات دفع مدفوع داشته باشد
- پرولاپس رکتوم؛ این وضعیت زمانی رخ می دهد؛ که دیواره رکتوم از طریق مقعد، از بدن بیرون میزند؛ یا آویزان می شود. پرولاپس رکتوم، می تواند ناشی از ضعف عضلانی در ناحیه پلویک، زور زدن مزمن، یا سایر شرایط باشد. علائم شامل احساس درد، ناراحتی در ناحیه مقعد و خروج مخاط یا خون است.
- فیستول رکتوم؛ فیستول ها مسیرهای غیرطبیعی هستند؛ که بین رکتوم و سایر ساختار های بدن، مانند پوست اطراف مقعد، تشکیل می شوند. فیستول ها می توانند ناشی از بیماری های التهابی روده، عفونت ها، یا جراحی های قبلی باشند.
- پروکتیت؛ التهاب رکتوم که می تواند ناشی از عفونت ها و بیماریهای التهابی روده باشد. علائم شامل درد، خونریزی و تکرر در دفع موفوع است.
پیشگیری و تشخیص بیماری های روده بزرگ و رکتوم
پیشگیری و تشخیص زودهنگام، نقش بسزایی در مدیریت و درمان اختلالات عملکردی روده بزرگ دارند. اجرای استراتژی های پیشگیرانه و بهره‌گیری از روش های تشخیصی می تواند؛ به کاهش خطر و پیشرفت بیماری های جدی کمک کند و شانس موفقیت درمان ها را افزایش دهد.
در این بخش، به برخی از مهم ترین رویکردها، در زمینه پیشگیری و تشخیص اشاره می کنیم:
پیشگیری از بیماری های رکتوم و کولون
- تغذیه سالم؛ یک رژیم غذایی غنی از فیبر، میوه ها، سبزیجات و غلات کامل و کاهش مصرف گوشت قرمز و چربی‌های اشباع؛ می تواند خطر ابتلا به بیماری های روده بزرگ را کاهش دهد.
- فعالیت بدنی منظم؛ ورزش منظم می تواند؛ به حفظ وزن سالم کمک کند و خطر ابتلا به بیماری های روده بزرگ، از جمله سرطان کولون، را کاهش دهد.
- حفظ وزن در محدوده سالم.
- پرهیز از دخانیات و مصرف محدود الکل.
راهکار های تشخیص زودهنگام بیماریهای روده بزرگ
- غربالگری سرطان کولون و رکتوم: انجام آزمایش های غربالگری، مانند کولونوسکوپی، از سن 50 سالگی یا زودتر برای افراد با خطر بالا، توصیه می شود. این روش ها می‌توانند به تشخیص زودهنگام سرطان کولون و پیشگیری از پیشرفت آن کمک کنند.
- پیگیری علائم: صورت مشاهده هر گونه تغییر غیرمعمول در عادات روده‌ای یا سایر علائم هشدار دهنده، مراجعه به پزشک برای ارزیابی بیشتر ضروری است.
برای بیماران مهم است که از علائم بیماری های روده بزرگ و رکتوم آگاه باشند و در صورت مشاهده علائم نگران کننده به دنبال مراقبت های پزشکی باشند. غربالگری های منظم، مانند کولونوسکوپی، می تواند به تشخیص زودهنگام سرطان کولورکتال؛ آن هم زمانی که هنوز قابل درمان است؛ کمک کند. داشتن یک سبک زندگی سالم، از جمله رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم نیز می تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری ها کمک کند. با اطلاع و فعال ماندن در مورد سلامت خود، بیماران می توانند به پیشگیری و مدیریت موثر بیماری های روده بزرگ و رکتوم کمک کنند.
نکات پایانی درباره انواع اختلالات روده بزرگ
بیماری های روده بزرگ و رکتوم می‌توانند؛ تأثیرات قابل توجهی بر سلامتی و کیفیت زندگی افراد داشته باشند. از سرطان روده بزرگ و رکتوم گرفته تا بیماری های التهابی و دیگر اختلالات، اهمیت آگاهی از علائم، عوامل خطر و روش های پیشگیری و تشخیص زودهنگام، بر کسی پوشیده نیست. تغییرات سبک زندگی سالم، از جمله تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم، کنترل وزن، دوری از دخانیات و مصرف محدود الکل، به عنوان بخشی از استراتژی های پیشگیرانه، می توانند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری ها کمک کنند.
در نهایت، دانش و آگاهی ما از بیماری های روده بزرگ و رکتوم می تواند؛ به ما کمک کند تا با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و اقدام به موقع، سلامت روده های مان را حفظ کنیم و به زندگی طولانی تر و سالم تری دست یابیم. برای دریافت نوبت ویزیت و معاینه از دکتر واثقی، بهترین جراح کولورکتال در ایران و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، از طریق شماره موجود در بالای صفحه، اقدام کنید.
سوالات متداول در مورد بیماری های رکتوم و کولون
- علائم هشدار دهنده بیماری های روده بزرگ و رکتوم چیست؟
علائمی که ممکن است نشان دهنده وجود مشکل در روده بزرگ یا رکتوم باشند شامل، تغییرات در عادت های روده‌ای (مانند یبوست یا اسهال مزمن)، خون در مدفوع، درد شکمی مداوم، کاهش وزن ناخواسته و خستگی مزمن است.
- چگونه می‌توانیم از بیماریهای روده بزرگ و رکتوم پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از بیماری های روده بزرگ و رکتوم می تواند شامل تغییرات سبک زندگی مانند اتخاذ یک رژیم غذایی سرشار از فیبر، میوه‌ها و سبزیجات، حفظ فعالیت بدنی منظم، حفظ وزن سالم، پرهیز از مصرف دخانیات و مصرف محدود الکل باشد. همچنین، غربالگری منظم و پیگیری علائم با پزشک می تواند به تشخیص زودهنگام و مدیریت بهتر این بیماری ها کمک کند.
2 پاسخ
سلام. چند وقته تمام علائم عفونت روده بزرگ رو دارم. خیلی نگرانم. برای درمان چیکار کنم؟ شرایط دکتر رفتن رو هم ندارم
سلام. وقت بخیر. منظورتون از تمام علائم چی هست؟ صرفا با مشاهده علائم نمی توان به قطع گفت دچار این بیماری هستید. باید سعی کنید توسط پزشک ویزیت شوید و آزمایش های لازم رو انجام دهید.