هموروئید یا بواسیر به تورم و التهاب رگ‌های خونی در ناحیه مقعد یا راست روده گفته میشود. این بیماری ممکن است به صورت داخلی، در داخل راست روده، یا خارجی، زیر پوست ناحیه مقعد بروز پیدا کند. علائم هموروئید شامل احساس ناراحتی، خارش، درد و خونریزی، به‌ویژه در هنگام دفع، است. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی مانند فشار زیاد در زمان اجابت مزاج، نشستن طولانی‌مدت، بارداری یا چاقی ایجاد شود. هرچند که در بسیاری از موارد هموروئید خود به خود بهبود می‌یابد، اما در برخی شرایط نیاز به درمان‌های تخصصی دارد. مراجعه به دکتر هموروئید برای معاینه و تشخیص دقیق بسیار اهمیت دارد، چرا که او می‌تواند با ارائه راهکارهای مناسب، از درمان‌های دارویی گرفته تا روش‌های جراحی، به کاهش علائم و پیشگیری از عوارض بیشتر کمک کند.clevelandclinic
خوشبختانه می‌توان با ایجاد تغییراتی در زندگی خود و پیروی از توصیه‌های ساده‌ای مانند مصرف فیبر کافی، ورزش منظم و پرهیز از زور زدن هنگام دفع، خطر ابتلا به این بیماری و علائم ناخوشایند آن را کاهش داد. در این مقاله، این بیماری را به طور دقیق بررسی کرده و علل ایجاد و راهکارهای پیشگیری و درمان هموروئید را بیان می‌کنیم.
هموروئید چیست؟
هموروئید یا بواسیر، به تورم یا التهاب سیاهرگ‌های موجود در قسمت پایین راست‌روده یا اطراف مقعد گفته میشود. این عارضه می‌تواند به دو شکل داخلی و خارجی ظاهر شود. هموروئید داخلی در پوشش داخلی مقعد و قسمت پایین راست‌روده ایجاد میشود و هموروئید خارجی، در زیر پوست اطراف مقعد تشکیل می‌گردد. هموروئید یک مشکل شایع است و اکثر افراد تا سن ۵۰ سالگی آن را تجربه می‌کنند. علائم هموروئید عبارت‌اند از خونریزی روشن در مدفوع، درد و سوزش اطراف مقعد، خارش، تورم و احساس توده سفت در ناحیه مقعد، که در ادامه درباره هر یک از این موارد بیشتر توضیح می‌دهیم.
دلیل ابتلا به بواسیر چیست؟
بواسیر به دلیل افزایش فشار بر سیاهرگ‌های اطراف مقعد ایجاد میشود که باعث تورم و التهاب آن‌ها می‌گردد. این عارضه می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که برخی از آن‌ها به سبک زندگی و برخی دیگر به عوامل جسمانی مربوط هستند. مهم‌ترین عوامل بروز هموروئید شامل موارد زیر می‌شوند.
- زور زدن هنگام دفع مدفوع: یبوست ناشی از رژیم غذایی کم فیبر باعث فشار زیاد و زور زدن حین دفع میشود که یکی از علل شایع بواسیر است.
- نشستن طولانی‌مدت: نشستن به مدت زیاد روی توالت، فشار بیشتری بر سیاهرگ‌های مقعد وارد می‌کند.
- اسهال یا یبوست مزمن: هر دو وضعیت می‌توانند باعث التهاب در سلول‌های پوشاننده مقعد و راست‌روده شوند.
- بارداری: فشار ناشی از وزن جنین در بارداری به عروق خونی لگن فشار می‌آورد.
- بلند کردن اجسام سنگین: این کار فشار داخل شکم را افزایش داده و خطر هموروئید را بیشتر می‌کند.
عواملی مانند افزایش سن، اضافه وزن، سابقه خانوادگی بواسیر و برخی بیماری‌ها مانند سیروز کبدی می‌توانند احتمال ابتلا به هموروئید را افزایش دهند. داشتن شیوه زندگی سالم و پیشگیری از عوامل خطر، می‌توانند از بروز این عارضه جلوگیری کنند.
علائم عمومی هموروئید
علائم هموروئید می‌توانند خفیف یا شدید باشند و در برخی موارد ممکن است به درمان پزشکی نیاز شود. برخی از شایع‌ترین نشانه‌های بواسیر عبارت‌اند از:
- خونریزی؛ خون قرمز روشن که ممکن است روی دستمال توالت، در مدفوع یا داخل کاسه توالت دیده شود. بواسیر یکی از شایع ترین علت خونریزی مقعدی است.
- درد و ناراحتی؛ به خصوص هنگام نشستن طولانی‌مدت یا زور زدن برای دفع مدفوع.
- خارش و سوزش؛ یکی از علائم شایع هموروئید، سوزش مقعد است که معمولاً در اثر تحریک یا التهاب رگ‌های خونی ناحیه مقعدی ایجاد میشود و ممکن است با ناراحتی و احساس عدم راحتی همراه باشد.
- تورم؛ تورم یا توده سفت و حساس در نزدیکی مقعد.
- توده‌های خارجی؛ بیرون‌زدگی پوست یا احساس وجود توده هنگام دفع مدفوع.
عوامل مختلفی مانند زور زدن هنگام دفع، بارداری، اضافه وزن و بلند کردن اجسام سنگین می‌توانند باعث بروز علائم هموروئید شوند. درمان‌های خانگی و داروهای بدون نسخه معمولاً در بهتر کردن وضعیت بواسیر مؤثر هستند، اما در صورت شدید بودن علائم، باید به دکتر هموروئید مراجعه کنید.
نشانه های هموروئید در بانوان
بواسیر یکی از مشکلات رایجی است که بانوان ممکن است در طول زندگی خود دچار آن شوند. علائم هموروئید در زنان بسته به نوع آن متفاوت است. هموروئید داخلی، درون راست‌روده قرار دارد و معمولاً بدون درد است، اما ممکن است خونریزی روشن داشته باشد. این نوع هموروئید قابل مشاهده و لمس نیست.
در عوض، هموروئید خارجی زیر پوست اطراف مقعد قرار دارد و علائمی مانند درد، خارش و بیرون‌زدگی پوست را ایجاد می‌کند. از نشانه‌های شایع هموروئید در بانوان می‌توان به خونریزی هنگام دفع مدفوع، درد و ناراحتی در ناحیه مقعد، احساس تورم یا توده سفت در اطراف مقعد و بیرون‌زدگی پوست هنگام دفع اشاره کرد.
علائم هموروئید در آقایان
علائم هموروئید در مردان معمولاً به شکل خونریزی از راست‌روده ظاهر میشود که در بیشتر موارد بدون درد است. خون قرمز روشن ممکن است روی دستمال توالت، در کاسه توالت یا حتی در مدفوع دیده شود.
یکی دیگر از نشانه‌های رایج این بیماری، احساس درد و ناراحتی در اطراف مقعد است که هنگام نشستن یا اجابت مزاج شدت می‌گیرد. علاوه بر این، خارش در ناحیه مقعد می‌تواند یکی از علائم آزاردهنده باشد. برخی از آقایان نیز متوجه توده‌ای سفت یا حساس در اطراف مقعد می‌شوند که نشان‌دهنده وجود هموروئید خارجی است. در موارد شدیدتر، بیرون‌زدگی پوست هنگام حرکات روده نیز ممکن است رخ دهد.
روش های درمان هموروئید
هموروئید یکی از مشکلات شایع مقعدی است که با رعایت برخی نکات ساده و درمان‌های خانگی می‌توان آن را کنترل کرد. روش‌های درمان هموروئید عبارت‌اند از:
- مصرف غذاهای پر فیبر و مکمل‌های فیبر دار
- نوشیدن آب و مایعات کافی
- حمام سیتز
- استفاده از مسکن‌ها
- درمان‌های موضعی مانند کرم و شیاف
- استفاده از دستمال مرطوب مقعدی
- پرهیز از فشار در هنگام دفع مدفوع
در صورت عدم بهبودی علائم بواسیر پس از یک هفته درمان خانگی یا شدید شدن نشانه‌ها، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
چگونه از ابتلا به هموروئید پیشگیری کنیم؟
خوشبختانه می‌توان با ایجاد تغییرات ساده از بروز بواسیر جلوگیری کرد. یکی از مهم‌ترین راه‌ها، پیروی از یک رژیم غذایی غنی از فیبر است. مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل به نرم شدن مدفوع کمک می‌کند و از فشار و زور زدن هنگام دفع جلوگیری میشود. همچنین نوشیدن مقدار کافی آب، حدود ۶ تا ۸ لیوان در روز، به هضم بهتر غذا و حرکت طبیعی روده‌ها کمک کرده و مانع از یبوست میشود. علاوه بر رژیم غذایی، پرهیز از عادت‌های نادرست هنگام اجابت مزاج اهمیت زیادی دارد. نشستن طولانی‌مدت روی توالت یا زور زدن بیش از حد به رگ‌های مقعد فشار وارد می‌کند و زمینه‌ساز بروز هموروئید میشود. برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از نرم‌کننده‌های مدفوع و محدود کردن زمان حضور در توالت ضروری است.
ورزش منظم و حفظ وزن سالم نیز از عوامل کلیدی در پیشگیری از هموروئید هستند. انجام تمرینات کگل به تقویت عضلات کف لگن کمک کرده و از بروز علائم هموروئید جلوگیری می‌کند. با رعایت این توصیه‌ها و ایجاد تعادل در رژیم غذایی، می‌توان خطر ابتلا به هموروئید و علائم آزاردهنده آن را به میزان زیادی کاهش داد.
سخن نهایی در مورد هموروئید
هموروئید به دلیل تورم عروق کانال مقعد و راست‌روده ایجاد میشود و می‌تواند علائمی مانند خونریزی، درد، خارش و تورم را برای فرد داشته باشد. تشخیص به‌موقع علائم هموروئید و استفاده از روش‌های درمانی مناسب می‌تواند در کاهش این علائم و جلوگیری از پیشرفت بواسیر مؤثر باشد. سبک زندگی سالم، کلید اصلی پیشگیری از این بیماری است. مصرف غذاهای حاوی فیبر مانند سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل، نوشیدن مایعات کافی و داشتن فعالیت بدنی منظم می‌تواند حرکات طبیعی روده را آسان کرده و از ایجاد یبوست جلوگیری کند.
همچنین پرهیز از عادات نادرست هنگام اجابت مزاج مانند نشستن طولانی‌مدت روی توالت و زور زدن بیش از حد می‌تواند فشار وارده بر رگ‌های مقعد را کاهش دهد. درمان‌های خانگی و موضعی در بیشتر موارد کمک‌کننده هستند، اما در صورت شدید بودن علائم هموروئید و عدم بهبودی، باید به یک پزشک مراجعه کنید.
