افزایش مصرف فیبر، نوشیدن آب کافی و پرهیز از نشستن طولانی‌مدت از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از بواسیر هستند. این اقدامات به کاهش فشار وارده به رکتوم و تسهیل حرکات روده کمک می‌کنند. رعایت رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزیجات و غلات کامل، به‌ویژه برای افرادی که سابقه یبوست یا بواسیر دارند، ضروری است. پیشگیری از بواسیر نیازمند سبک زندگی سالم و آگاهی از عواملی است که منجر به التهاب یا تورم عروق مقعدی می‌شوند.
افزایش مصرف فیبر غذایی
گنجاندن غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات در برنامه روزانه، نقش مهمی در پیشگیری از هموروئید دارد. افرادی که تأمین فیبر مورد نیاز روزانه‌شان تنها از طریق رژیم غذایی برایشان دشوار است، می‌توانند از مکمل‌های فیبر نیز بهره ببرند. فیبر با جذب آب و افزایش حجم مدفوع، به نرم‌تر شدن آن کمک کرده و فرآیند دفع را آسان‌تر می‌سازد. هموروئید معمولاً در نتیجه زور زدن هنگام اجابت مزاج ایجاد یا تشدید می‌شود، و مصرف کافی فیبر می‌تواند به کاهش این خطر کمک کند.ways to reduce piles (haemorrhoids)
مصرف کافی مایعات
اطمینان حاصل کنید که روزانه به میزان کافی مایعات؛ به‌ویژه آب مصرف می‌کنید. نوشیدن آب کافی، نقش مکمل فیبر غذایی را ایفا می‌کند. از آنجا که فیبر برای عملکرد مناسب خود نیاز به جذب آب دارد، مصرف مایعات به نرم شدن مدفوع کمک می‌کند و فرآیند دفع را آسان‌تر می‌سازد. در صورتی که بدن به اندازه کافی هیدراته نباشد، حتی رژیمی سرشار از فیبر نیز، می‌تواند باعث سفت شدن مدفوع و در نتیجه بروز یبوست شود.
علاوه‌بر مصرف آب برای پیشگیری از بواسیر، مصرف مایعات سالم مانند دمنوش‌های گیاهی، آبمیوه‌های طبیعی بدون شکر افزوده و سوپ‌های سبک نیز، می‌تواند در تامین آب مورد نیاز بدن و جلوگیری از یبوست موثر باشد. از نوشیدنی‌های کافئین‌دار یا حاوی قند بالا به میزان زیاد پرهیز کنید؛ چرا که ممکن است باعث کم‌آبی بدن شوند.
پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی مدت
نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت باعث افزایش فشار در ناحیه لگن و مقعد می‌شود؛ که این امر جریان خون را مختل کرده، و زمینه‌ساز التهاب و تورم عروق ناحیه مقعدی یا همان هموروئید می‌گردد. افرادی که سبک زندگی کم‌تحرک دارند، بیشتر در معرض این مشکل قرار می‌گیرند. تحرک منظم، تغییر وضعیت بدنی در طول روز و انجام تمرین‌های سبک می‌تواند به بهبود گردش خون و کاهش فشار وارده به رکتوم کمک کند. در نتیجه، پرهیز از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت، یکی از روش‌های مؤثر در پیشگیری از بواسیر به شمار می‌آید.
فعالیت بدنی منظم
شرکت در فعالیت‌های بدنی منظم، به‌ویژه ورزش‌هایی که به تقویت عضلات مرکزی بدن و بهبود گردش خون کمک می‌کنند، نقش مهمی در پیشگیری از بواسیر دارد. پس از تشخیص هموروئید توسط پزشک، ورزش منظم با بهبود عملکرد روده، احتمال بروز یبوست را کاهش می‌دهد و از زور زدن هنگام دفع جلوگیری می‌کند. افزایش گردش خون نیز، مانع از تجمع خون در رگ‌ها می‌شود؛ شرایطی که می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد هموروئید باشد. همچنین تقویت عضلات مرکزی بدن، موجب کاهش فشار وارد بر رگ‌های ناحیه رکتوم می گردد.
ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی، دویدن آرام، شنا، یوگا و پیلاتس، از جمله گزینه‌های موثر در این زمینه هستند؛ علاوه‌بر این، انجام تمرینات هدفمند برای تقویت عضلات کف لگن نیز توصیه می‌شود. عضلات قوی‌تر در این ناحیه، می‌توانند به بهبود جریان خون وریدی در رکتوم کمک کرده و خطر ابتلا به بواسیر را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند.
پرهیز از زور زدن هنگام دفع مدفوع
در زمان دفع، با آرامش و صبوری عمل کنید و از وارد کردن فشار بیش از حد به خود بپرهیزید. زور زدن، باعث افزایش فشار در رگ‌های ناحیه رکتوم و مقعد می‌شود. اگر این رفتار به‌صورت مداوم تکرار شود، ممکن است به مرور زمان باعث تضعیف بافت‌های حمایتی اطراف مقعد شده و شرایطی را ایجاد کند که بواسیر بیرون زده یا برجسته شود. رعایت آرامش، داشتن رژیم غذایی مناسب و مصرف مایعات کافی، می‌تواند به کاهش نیاز به زور زدن و حفظ سلامت این ناحیه کمک کند.
عدم تعویق در دفع مدفوع
دفع به‌موقع مدفوع، یکی از راهکارهای کلیدی در پیشگیری از هموروئید به شمار می‌رود، چرا که تأخیر در اجابت مزاج باعث سفت شدن مدفوع و افزایش فشار در هنگام دفع می‌شود. این فشار اضافی می‌تواند به رگ‌های مقعد آسیب رسانده و زمینه‌ساز بروز التهاب یا خونریزی شود. بی‌توجهی به احساس دفع و عادت به نگه‌داشتن مدفوع، یکی از عوامل تشدید یبوست و مشکلات گوارشی است. بنابراین، توجه به سیگنال‌های بدن و اجابت مزاج به‌موقع، نقش مؤثری در پیشگیری از بواسیر ایفا می‌کند.
حفظ وزن مناسب
حفظ وزن مناسب با کاهش فشار وارده به ناحیه شکم و لگن، به بهبود جریان خون در رکتوم کمک کرده و خطر ابتلا به هموروئید را کاهش می‌دهد. افرادی که دچار اضافه‌وزن یا چاقی هستند، بیشتر در معرض یبوست، فشار شکمی و التهاب واریسی عروق مقعدی قرار دارند. برای پیشگیری از بواسیر، حفظ شاخص توده بدنی (BMI) در محدوده ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ توصیه می‌شود، چرا که این بازه با عملکرد بهتر گوارشی و کاهش بار فشاری بر ناحیه مقعد همراه است. ترکیب رژیم غذایی سالم با فعالیت بدنی منظم می‌تواند نقش مؤثری در کنترل وزن و کاهش ریسک بروز هموروئید داشته باشد.
رعایت بهداشت ناحیه مقعد
رعایت بهداشت ناحیه مقعد به‌طور مستقیم از تحریک و التهاب پوست و عروق این ناحیه جلوگیری کرده و یکی از عوامل کلیدی در پیشگیری از هموروئید محسوب می‌شود. باقی‌ماندن مواد دفعی یا استفاده از دستمال زبر و معطر، می‌تواند پوست حساس اطراف مقعد را تحریک کرده و زمینه‌ساز خارش، سوزش و التهاب شود. حفظ پاکیزگی با روش‌های مناسب، از رشد باکتری و آسیب‌های پوستی جلوگیری کرده و محیط را برای ایجاد بواسیر نامساعد می‌سازد. برای رعایت بهداشت مقعد و پیشگیری از هموروئید، این نکات را رعایت کنید:
- استفاده از آب ولرم برای شستشو پس از اجابت مزاج
- پرهیز از دستمال‌های خشک، زبر یا معطر
- خشک‌کردن ناحیه با حوله نرم و بدون مالش شدید
- تعویض سریع لباس زیر مرطوب یا کثیف
- استفاده از لباس زیر نخی و گشاد برای کاهش تعریق و اصطکاک
استفاده از توالت فرنگی یا رعایت صحیح نشستن
نشستن صحیح هنگام اجابت مزاج، به‌ویژه با بالا بردن زانوها یا استفاده از زیرپایی، می‌تواند فشار وارده به رکتوم را کاهش داده و تخلیه را آسان‌تر کند. این وضعیت شبیه‌سازی حالت طبیعی بدن در زمان دفع بوده و از زور زدن بیش از حد جلوگیری می‌کند. همچنین استفاده از توالت فرنگی برای افرادی که دچار مشکلات گوارشی یا ضعف عضلات کف لگن هستند، انتخاب مناسبی است. اصلاح وضعیت نشستن در سرویس بهداشتی یکی از راهکارهای ساده اما مؤثر در پیشگیری از بواسیر به شمار می‌آید.
پیشگیری از بواسیر: زندگی راحت تر
پیشگیری از بواسیر نیازمند مجموعه‌ای از عادت‌های سالم در سبک زندگی روزمره است؛ از رژیم غذایی پرفیبر و نوشیدن آب کافی گرفته تا تحرک بدنی و رعایت بهداشت ناحیه مقعد. این اقدامات ساده اما مؤثر، می‌توانند از فشار بیش از حد به رکتوم و التهاب عروق مقعدی جلوگیری کنند. توجه به علائم اولیه و اصلاح رفتارهای پرخطر نیز نقش مهمی در جلوگیری از پیشرفت این عارضه دارد. با ایجاد تغییرات کوچک اما مداوم، می‌توان گامی مؤثر در جهت پیشگیری از بواسیر برداشت و کیفیت زندگی را به‌طور محسوسی بهبود داد.
