بواسیر (هموروئید) و شقاق (فیشر)، دو بیماری شایع مقعدی هستند که ممکن است بسیاری از افراد آن‌ها را اشتباه بگیرند. با اینکه این دو مشکل علائم مشابهی دارند؛ اما تفاوت‌های اساسی در علت، نوع درد، علائم و درمان آن‌ها وجود دارد که دانستن تفاوت فیشر با هموروئید، می‌تواند به افراد کمک کند تا به درستی تشخیص دهند چه مشکلی دارند و برای درمان آن اقدام کنند.
بواسیر یا هموروئید، به تورم و التهاب رگ‌های خونی در ناحیه مقعد گفته میشود. این بیماری بیشتر در اثر فشار زیاد هنگام اجابت مزاج، بارداری یا نشستن طولانی‌مدت ایجاد میشود. از سوی دیگر، شقاق مقعدی یک شکاف یا زخم دردناک در دیواره مقعد است که معمولاً ناشی از فشار زیاد و یا اجابت مزاج سخت است. درد در این وضعیت شدیدتر و به‌خصوص پس از اجابت مزاج حس میشود.
در ادامه این مقاله از وبسایت دکتر واثقی، به تفصیل به بررسی تفاوت شقاق و بواسیر بیماری خواهیم پرداخت تا بتوانید تشخیص دقیقی از وضعیت خود داشته باشید و اقدامات لازم را برای درمان آن انجام دهید.
تفاوت ظاهری شقاق و بواسیر
تفاوت شقاق و بواسیر از نظر ظاهری، به نحوه بروز مشکلات در ناحیه مقعد بستگی دارد. شقاق مقعدی به‌صورت یک ترک یا زخم عمودی در دیواره مقعد ظاهر میشود. شقاق معمولاً هیچ برآمدگی یا توده‌ای ندارد، بلکه بیشتر به‌صورت شکاف‌های ریز و عمیق در پوست یا غشای مخاطی مقعد دیده میشود.
در مقابل، بواسیر به تورم و گشاد شدن عروق خونی در ناحیه مقعد گفته میشود که به شکل برآمدگی یا توده‌هایی در اطراف مقعد بروز می‌کند. در هموروئید خارجی، این برآمدگی‌ها ممکن است به‌صورت زائده‌هایی گوشتی در اطراف مقعد دیده شوند. در هموروئید داخلی، این تورم‌ها در داخل کانال مقعد قرار دارند و ممکن است به صورت پرولاپس (بیرون‌زدگی) در مراحل پیشرفته بروز کنند. به‌طور خلاصه، شقاق معمولاً به‌صورت ترک یا شکاف در ناحیه مقعد است، در حالی که بواسیر به‌صورت برآمدگی‌های قابل لمس در ناحیه مقعد ظاهر میشود.
تفاوت محل ایجاد فیشر با هموروئید
محل بروز فیشر و هموروئید در ناحیه مقعد متفاوت است. فیشر معمولاً به‌صورت یک ترک یا پارگی در پوشش داخلی دیواره مقعد ظاهر میشود و اغلب در قسمت خلفی (پشتی) مقعد دیده میشود. این ترک‌ها به‌دلیل فشار زیاد در هنگام دفع مدفوع یا یبوست ایجاد می‌شوند. در مقابل، هموروئید به تورم و گشاد شدن عروق خونی در ناحیه مقعد اشاره دارد. هموروئید می‌تواند داخلی باشد که در داخل کانال مقعد قرار دارد، یا خارجی که در زیر پوست اطراف مقعد شکل می‌گیرد.
فرق علائم شقاق و بواسیر
تفاوت فیشر و هموروئید از نظر علائم، به جنبه‌های مختلفی مربوط میشود که در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم:
علائم شقاق
- درد شدید: درد در شقاق معمولاً تیز و آزاردهنده است و به‌ویژه هنگام و پس از اجابت مزاج بروز می‌کند. این درد ممکن است تا چند ساعت ادامه یابد.
- خونریزی قرمز روشن: خونریزی معمولاً به‌صورت خون قرمز روشن بر روی دستمال توالت یا در کاسه توالت مشاهده میشود.
- سوزش و خارش: فرد ممکن است احساس سوزش و خارش در اطراف مقعد داشته باشد.
- اسپاسم عضلانی: شقاق می‌تواند باعث گرفتگی عضلات اسفنکتر مقعد و بروز اسپاسم‌های دردناک شود.
علائم بواسیر
- خونریزی بدون درد: خونریزی در بواسیر معمولاً بدون درد است و هنگام دفع مدفوع رخ می‌دهد. خون به‌صورت قطرات قرمز روشن در مدفوع یا روی دستمال توالت ظاهر میشود.
- تورم و برآمدگی: در بواسیر خارجی، تورم و برآمدگی‌هایی در اطراف مقعد ایجاد میشود که قابل لمس هستند. در بواسیر داخلی نیز ممکن است پرولاپس رخ دهد.
- خارش و تحریک: بواسیر معمولاً با خارش شدید و تحریک در ناحیه مقعد همراه است.
در مجموع، شقاق به‌طور عمده با درد شدید همراه است، در حالی که بواسیر بیشتر با تورم، برآمدگی و خارش مشخص میشود.
تفاوت درد شقاق و هموروئید
تفاوت شقاق و بواسیر در نوع درد آن‌ها قابل توجه است. درد شقاق معمولاً بسیار شدید، تیز و تیرکشنده است و بیشتر در هنگام دفع مدفوع و تا مدت کوتاهی پس از آن احساس میشود. این درد ناشی از ترک یا زخم در دیواره مقعد است و می‌تواند با سوزش و خارش همراه باشد. به‌دلیل شدت درد، فرد ممکن است از اجابت مزاج اجتناب کند.
درد بواسیر معمولاً مداوم و ضربان‌دار است که ممکن است در طول روز، به‌ویژه هنگام نشستن، احساس شود. در بواسیر داخلی، درد معمولاً وجود ندارد مگر اینکه بیرون‌زدگی رخ دهد. در بواسیر خارجی، ممکن است درد و خارش همزمان با تورم و برآمدگی مشاهده شود. به‌طور کلی، درد شقاق تیز و گذرا است، در حالی که درد بواسیر بیشتر مداوم و ضربان‌دار است.
چگونه مطمئن شویم به فیشر مبتلا هستیم یا هموروئید؟
برای اطمینان از اینکه به شقاق یا بواسیر مبتلا هستید، توجه به علائم و مشاوره با پزشک ضروری است. علائم اصلی شقاق شامل درد شدید و تیز هنگام دفع مدفوع است که ممکن است برای چند ساعت ادامه یابد. همچنین، خونریزی قرمز روشن و مشاهده ترک یا زخم در ناحیه مقعد از نشانه‌های آن به‌شمار می‌آید. در بواسیر، ممکن است تورم یا توده‌ای در ناحیه مقعد احساس شود. همچنین، خارش، خونریزی بدون درد (در بواسیر داخلی) و درد مداوم (در بواسیر خارجی) از دیگر علائم این بیماری هستند. تشخیص هموروئید یا فیشر، معمولاً از طریق معاینه فیزیکی یا استفاده از روش‌هایی مانند آنوسکوپی توسط پزشک انجام میشود.
تفاوت روش های درمانی شقاق با بواسیر
درمان شقاق مقعدی و بواسیر بر اساس نوع و شدت هر کدام از این بیماری‌ها متفاوت است. در مورد شقاق مقعدی، درمان‌های اولیه معمولاً شامل تغییرات در رژیم غذایی مانند افزایش مصرف فیبر و آب، به‌علاوه استفاده از نرم‌کننده‌های مدفوع برای جلوگیری از یبوست و کاهش فشار هنگام دفع مدفوع میشود. همچنین، داروهای موضعی مانند نیتروگلیسیرین یا مسدودکننده‌های کانال کلسیم می‌توانند به شل شدن اسفنکتر مقعد کمک کرده و درد ناشی از اسپاسم عضلانی را کاهش دهند. در مواردی که شقاق مقاوم به درمان‌های اولیه باشد، تزریق بوتاکس برای کاهش اسپاسم عضلات نیز می‌تواند مفید باشد. اگر شقاق مزمن باشد و درمان‌های محافظه‌کارانه جواب ندهند، جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی انجام میشود که معمولاً نتایج خوبی در درمان این مشکل دارد.
در مقابل، درمان‌های بواسیر بسته به نوع آن متفاوت است. برای هموروئیدهای داخلی، روش‌هایی مانند بستن نوار لاستیکی، اسکلروتراپی و انعقاد مادون قرمز برای کاهش و کوچک کردن هموروئیدها استفاده میشود. این روش‌ها بیشتر در هموروئیدهای خفیف و متوسط مؤثر هستند. همچنین، تغییرات سبک زندگی مانند مصرف فیبر بیشتر و نشستن در وان آب گرم می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. در موارد شدیدتر که هموروئیدها به درجه III یا IV رسیده‌اند، جراحی هموروئیدکتومی برای برداشتن هموروئیدها انجام میشود. همچنین در هموروئیدهای پرولابه یا بیرون زده، روش‌هایی مانند هموروئیدوپکسی منگنه یا هموروئیدی‌زدایی مقعدی به کار می‌روند تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنند.
تفاوت شقاق و بواسیر چیست؟
شقاق و بواسیر هر دو بیماری‌های ناحیه مقعدی هستند، اما تفاوت‌های زیادی دارند. شقاق مقعدی یا فیشر به پارگی یا ترک‌های کوچک در پوست اطراف مقعد گفته میشود که اغلب به‌دلیل یبوست یا دفع سخت مدفوع رخ می‌دهد. در مقابل، بواسیر تورم و التهاب رگ‌های خونی در ناحیه مقعد است که ممکن است در داخل یا خارج مقعد قرار بگیرد.
در نهایت، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب این بیماری‌ها، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید. دکتر حامد واثقی، فوق تخصص و جراح کولورکتال، جراح لاپاروسکوپی و جراح گوارش، با تجربه و تخصص بالا در این زمینه، می‌تواند تشخیص دقیق و درمان‌های مؤثری را برای شما ارائه دهد تا از درد و مشکلات ناشی از این بیماری‌ها رهایی یابید.
