سرطان روده بزرگ که به عنوان سرطان کولورکتال شناخته می شود، یک بیماری مهم و جدی دستگاه گوارش است که در درجه اول بر روده بزرگ، قسمت نهایی دستگاه گوارش تأثیر می گذارد. سرطان اغلب به صورت توده‌ های خوش‌ خیم، معروف به پولیپ شروع می ‌شود که به مرور زمان به سلول های سرطانی تبدیل می‌ شوند. گرچه این بیماری ممکن است در هر سنی رخ دهد. اما خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ با افزایش سن، به ویژه پس از 50 سالگی افزایش می یابد. علاوه بر سن، سایر عوامل خطر عبارتند از:

1. سابقه خانوادگی برای بیماری سرطان روده بزرگ
2. برخی اختلالات ژنتیکی
3. رژیم غذایی کم فیبر و پرچرب
4. سبک زندگی کم تحرک
5. چاقی
6. سیگار کشیدن
7. مصرف زیاد الکل

درک این نکته مهم است که تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری منظم کلید مدیریت و درمان موثر سرطان روده بزرگ است. روش های غربالگری مانند کولونوسکوپی می تواند پولیپ ها را قبل از سرطانی شدن تشخیص دهد. روش های پیشگیری شامل تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی است. اگر بیماری محدود به روده بود؛ جراحی، درمان قطعی است. در ادامه اگر بیماری شدت یافت یا سرطان به سایر بافت ها آسیب رساند؛ با توجه به شرح حال بیمار و تجویز پزشک روش های شیمی درمانی، ایمونوتراپی و پرتو درمانی لازم می باشد.

سرطان روده بزرگ دومین عامل مرگ و میر ناشی از سرطان در سراسر جهان است. در سال 2020، بیش از 1.9 میلیون مورد جدید سرطان کولورکتال و بیش از 930000 مرگ ناشی از سرطان کولورکتال در سراسر جهان تخمین زده شد.

علائم و نشانه های بارز سرطان کولون چیست؟

سرطان کولون یا سرطان کولورکتال اغلب با علائم و نشانه هایی ظاهر می شود که بسته به اندازه و محل سرطان در روده بزرگ می تواند متفاوت باشد. مراحل اولیه سرطان روده بزرگ ممکن است علائمی را نشان ندهد یا علائمی شبیه به سایر بیماری های روده بزرگ باشد. اما به طور کلی علائم بارز این بیماری شامل موارد زیر هستند:

• تغییرات در عادات روده؛ این نشانه می تواند شامل اسهال مداوم، یبوست، یا تغییر در قوام مدفوع شما باشد که بیش از چند هفته طول بکشد.
• خونریزی مقعدی یا خون در مدفوع؛ این علامت می تواند نشانه سرطان روده بزرگ یا راست روده باشد. خون ممکن است قرمز روشن یا بسیار تیره باشد. گاهی اوقات مقدار خون آنقدر کم است که فقط با آزمایش خون مخفی در مدفوع (FOB)، قابل تشخیص است.
• ناراحتی دائمی شکم؛ علائم آن شامل گرفتگی، گاز یا درد است. ممکن است احساس پری یا نفخ شدید وجود داشته باشد.
• احساس خالی نشدن کامل روده؛ این احساس حتی اگر حرکات روده منظم باشد؛ نیز، ممکن است رخ دهد.
• ضعف یا خستگی؛ خستگی غیر قابل توضیح، ضعف یا کاهش کلی انرژی می تواند یک علامت مهم باشد.
• کاهش وزن غیرقابل توجیه؛ کاهش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی یا شدت فعالیت ها، می تواند نشانه سرطان روده بزرگ باشد.

درمان گیاهی برای سرطان کولون

درمان های گیاهی برای سرطان کولون می‌ تواند به عنوان یک روش مکمل برای درمان ‌های پزشکی استاندارد مورد استفاده قرار گیرند. اما نباید جایگزین درمان ‌های اصلی شوند. برخی از گیاهان و مواد طبیعی که ممکن است برای کمک به مدیریت سرطان کولون استفاده شوند عبارتند از:

1. زردچوبه (کورکومین)؛ کورکومین، ماده فعال در زردچوبه خواص ضدالتهابی دارد. در برخی مطالعات نشان داده شده است که می‌تواند جلوی رشد سلول ‌های سرطانی را بگیرد.
2. چای سبز؛ اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG) موجود در چای سبز دارای خواص ضد سرطانی است.
3. زنجبیل؛ این گیاه دارای خواص ضدالتهابی و ضداکسیدانی است. می تواند به کاهش التهاب و کنترل برخی از عوارض جانبی درمان سرطان؛ مانند حالت تهوع، کمک کند.
4. سیر؛ سیر خواص ضد میکروبی و ضد سرطانی دارد و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند.
5. رزوراترول؛ رزوراترول موجود در پوست انگور و برخی دیگر از میوه‌ ها، خواص ضدالتهابی و ضدسرطانی دارد.
6. خار مریم؛ گاهی اوقات برای اثرات بالقوه محافظت از کبد، به ویژه در بیماران تحت شیمی درمانی استفاده می شود.

همیشه قبل از استفاده از هر نوع درمان گیاهی، با پزشک معالج خود مشورت کنید. اطمینان حاصل کنید که، این درمان ‌ها با حفظ شرایط سلامتی شما و دیگر درمان ‌هایی که دریافت می‌کنید؛ تداخل نداشته باشند.

داروهای شیمی درمانی سرطان روده

شیمی درمانی یک درمان رایج برای سرطان روده بزرگ است که اغلب به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان ها مانند پرتودرمانی استفاده می شود. انتخاب داروهای شیمی درمانی به عوامل مختلفی از جمله مرحله سرطان، سلامت کلی بیمار و ویژگی های خاص سرطان بستگی دارد. توجه به این نکته مهم است که فقط یک متخصص می تواند داروهای شیمی درمانی مناسب را برای شرایط خاص یک بیمار توصیه و تجویز کند. برخی از انواع رایج داروهای شیمی درمانی مورد استفاده برای سرطان روده بزرگ عبارتند از:

• 5-Fluorouracil (5-FU): اغلب در ترکیب با leucovorin (فولینیک اسید) استفاده می شود. 5-FU یکی از رایج ترین داروهای شیمی درمانی برای سرطان روده بزرگ است.
• کاپسیتابین (Xeloda): یک داروی خوراکی، کپسیتابین در بدن به 5-FU تبدیل می شود. اغلب به عنوان جایگزینی برای 5-FU، به ویژه برای بیمارانی که داروهای خوراکی را ترجیح می دهند، استفاده می شود.
• اگزالیپلاتین (Eloxatin): این دارو معمولاً با 5-FU و leucovorin در رژیمی به نام FOLFOX ترکیب می شود.
• Irinotecan (Camptosar): اغلب در ترکیب با 5-FU و leucovorin (در رژیمی به نام FOLFIRI) استفاده می شود. irinotecan یکی دیگر از داروهای شیمی درمانی استاندارد برای سرطان روده بزرگ است.
• تری فلوریدین و تیپیراسیل (Lonsurf): این داروی ترکیبی، اغلب برای سرطان پیشرفته روده بزرگ استفاده می‌شود، زمانی که سایر درمان‌ ها جواب نداده باشند.
• داروهای درمان هدفمند: این داروها انواع جدیدتری از داروهای شیمی درمانی هستند که مسیرها یا پروتئین های خاصی را در سلول های سرطانی هدف قرار می دهند. از این دسته داروها به عنوان مثال می توان به بواسیزوماب (آواستین)، ستوکسیماب (اربیتوکس) و پانیتوموماب (وکتیبیکس) اشاره کرد.
• داروهای ایمونوتراپی: در برخی موارد، به ویژه برای سرطان هایی با نشانگرهای ژنتیکی خاص، ممکن است از ایمونوتراپی استفاده شود. پمبرولیزوماب (Keytruda) و نیولوماب (Opdivo) نمونه‌هایی از داروهای ایمونوتراپی هستند که ممکن است در شرایط خاص مورد استفاده قرار گیرند.

روش های پیشرفته برای درمان سرطان کولون

با اینکه انتخاب روش درمان در بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ، به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ اما اغلب چند روش درمان متداول برای کنترل و درمان این بیماری وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:

درمان با کمک عمل جراحی

برای سرطان های کوچک و موضعی یا سرطان در مراحل اولیه، یک روش کم تهاجمی مانند پولیپکتومی (برداشتن پولیپ ها در طول کولونوسکوپی) یا برداشتن آندوسکوپی مخاط ممکن است کافی باشد. در مورد سرطان پیشرفته، ممکن است برای تومور های بزرگتر، جراحی های گسترده تر، مانند کولکتومی جزئی (برداشتن بخشی از کولون) یا کولوستومی (ایجاد کیسه ای برای خروج مواد زائد از بدن) لازم باشد.

استفاده از روش شیمی درمانی

شیمی درمانی که برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود، می تواند قبل از جراحی برای کوچک کردن تومورها یا بعد از جراحی (به عنوان درمان کمکی) برای نابودکردن سلول های سرطانی باقی مانده و جلوگیری از رشد آن ها انجام شود. شیمی درمانی همچنین یک درمان اولیه برای سرطان هایی است که به سایر قسمت های بدن گسترش یافته اند.

استفاده از روش پرتو درمانی

پرتودرمانی اغلب همراه با شیمی درمانی به خصوص برای سرطان های بدخیم راست روده استفاده می شود. در این روش از پرتوهای پر انرژی برای کشتن سلول های سرطانی استفاده می کنند. ممکن است قبل از جراحی برای کوچک کردن تومورها یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده، از روش پرتو درمانی استفاده شود.

درمان های هدفمند و ایمونوتراپی

این داروها ناهنجاری های خاص در سلول های سرطانی را هدف قرار می دهند. به عنوان مثال، داروهایی مانند بواسیزوماب (آواستین) و ستوکسیماب (اربیتوکس) برای هدف قرار دادن مسیرهای خاصی که سلول های سرطانی برای رشد از آنها استفاده می کنند، استفاده می شود. در کنار آن ایمونوتراپی می تواند بسیار موثر باشد. این درمان از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می کند. معمولا برای سرطان پیشرفته روده بزرگ به ویژه در مواردی که سرطان دارای نشانگرهای ژنتیکی خاص باشد، به شدت توصیه می شود.

طول عمر بیماران سرطان روده بزرگ

طول عمر یا میزان بقا برای بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ به طور گسترده ای متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل شامل مرحله سرطان در هنگام تشخیص، سن بیمار، سلامت کلی بیمار، اثربخشی درمان و ویژگی های خاص خود سرطان است. به طور کلی عوامل کلیدی موثر بر طول عمر بیماران سرطان کولون شامل نکات زیر می باشند:

• مرحله سرطان؛ میزان عمر فرد به طور کلی برای سرطان های در مراحل اولیه، بالاتر است. به عنوان مثال، فرد مبتلا به سرطان کولون موضعی (سرطانی که فراتر از روده بزرگ یا رکتوم گسترش نیافته است) در مقایسه با سرطانی که به نقاط دوردست بدن گسترش یافته است، طول عمر بیشتری دارد.
• میزان پاسخ به درمان؛ اینکه یک بیمار چقدر به درمان، از جمله جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی یا درمان های هدفمند پاسخ مثبت می دهد، به طور قابل توجهی بر طول عمر وی تأثیر می گذارد.
• سلامت کلی؛ بیمارانی که از سلامت کلی خوبی به همراه روحیه بالا برخوردارند؛ ممکن است نتایج بهتری داشته باشند. زیرا بهتر می توانند در مقابل درمان ها و عوارض احتمالی مقاومت کنند و ناامید نشوند.
• سن؛ در اکثر مواقع بیماران جوانتر به دلیل توانایی آنها در تحمل درمان های تهاجمی؛ نتایج بهتری از روند درمان را نشان می دهند.
• ویژگی های خاص خود سرطان؛ ترکیب ژنتیکی سرطان، سرعت رشد آن و سایر ویژگی های مولکولی مرتبط با سلول های سرطان؛ می تواند بر میزان طول عمر فرد تاثیر بگذارد.

نکات پایانی درباره علائم و درمان سرطان کولون

سرطان کولون که به عنوان سرطان کولورکتال نیز شناخته می شود، از روده بزرگ (به ویژه کولون) یا رکتوم منشأ می گیرد. این وضعیتی است که در آن سلول‌های غیرطبیعی در روده بزرگ به‌طور غیرقابل کنترلی تکثیر می‌شوند و تومور ایجاد می‌کنند. این سرطان فارغ از جنسیت در مردان و زنان دیده می‌شودو همچنین محدودیتی برای سن نمی شناسد. اما بیشتر افراد بالای 50 سال را درگیر خود می کند. علاوه بر موارد گفته شده لازم به ذکر است که کانسر روده، اغلب به صورت پولیپ غیر سرطانی ظاهر می شود و سپس بافت سرطانی به خود می گیرد.

پس در چکاپ های سالانه خود مراقب این موضوع باشید و نسبت به درمان پولیپ روده، تدابیر لازم را فراهم کنید. پیشگیری و آگاهی از وضعیت بیماری با انجام ویزیت های منظم و غربالگری ها، اهمیت تشخیص و درمان زود هنگام بیماری را تایید می کند.

سوالات متداول درباره علائم و درمان سرطان دوره بزرگ

1. عوامل خطر سرطان روده بزرگ چیست؟ عوامل خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ معمولا شامل افزایش سن، سابقه خانوادگی سرطان کولون یا پولیپ، سابقه شخصی سرطان کولورکتال یا پولیپ، بیماری التهابی روده (بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو) و برخی سندرم‌ های ژنتیکی می باشند.
2. سرطان روده بزرگ چگونه تشخیص داده می شود؟ سرطان کولون معمولا از طریق ترکیبی از آزمایش‌ ها از جمله کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی، کولونوسکوپی مجازی (CT کولونوگرافی)، آزمایش خون و مدفوع تشخیص داده می ‌شود.
3. مراحل سرطان روده بزرگ چیست؟ سرطان روده بزرگ از 0 تا IV مرحله بندی می شود که 0 اولین مرحله و IV پیشرفته ترین مرحله است. مرحله بندی بر اساس اندازه و وسعت تومور، درگیری غدد لنفاوی و وجود متاستازهای دوردست است.
4. آیا جراحی درمان اولیه سرطان روده بزرگ است؟ در بیشتر موارد، جراحی، درمان اولیه سرطان روده بزرگ است. هدف از جراحی برداشتن تومور و غدد لنفاوی مجاور است. در برخی موارد، جراحی ممکن است با شیمی درمانی یا درمان های دیگر انجام شود.
5. شیمی درمانی چقدر در درمان سرطان روده بزرگ موثر است؟ شیمی درمانی می تواند در درمان سرطان روده بزرگ، به ویژه در مراحل پیشرفته یا زمانی که سرطان به سایر اندام ها گسترش یافته است، بسیار موثر باشد. اغلب به عنوان درمان کمکی پس از جراحی برای کاهش خطر عود، نیز استفاده می شود.
6. آیا درمان جایگزین یا مکملی برای سرطان روده بزرگ وجود دارد؟ برخی از افراد درمان های مکمل مانند طب سوزنی، تغییرات رژیم غذایی و مکمل های گیاهی را بررسی می کنند اما تا کنون اثر بخشی ای نشان نداده اند. با این حال، این موارد باید با یک متخصص در میان گذاشته شود.