آپاندیس و تمام نکات پیرامون آپاندیسیت

آپاندیس یک اندام کوچک در سمت راست پایین شکم است که در صورت عفونت یا التهاب باعث بروز بیماری می شود. علائم رایج این بیماری شامل درد شکمی است که ابتدا از نزدیک ناف آغاز می ‌شود و سپس به سمت راست پایین شکم گسترش می‌یابد. در صورت بروز هرگونه شک به آپاندیسیت، مراجعه به پزشک حیاتی است، چرا که پارگی آن می‌تواند به عوارض جدی منجر شود. روش‌های تشخیص این بیماری عبارتند از معاینات فیزیکی، آزمایشات خون و استفاده از روش‌های تصویربرداری. درمان معمول این بیماری، برداشتن آپاندیس ملتهب از طریق عمل جراحی (آپاندکتومی) می‌باشد.

آپاندیس چیست؟

از لحاظ آناتومی و عملکرد، این عضو به عنوان یک اندام باقی مانده بدون عملکرد خاصی در بدن انسان در نظر گرفته می شود. با این حال، تحقیقات اخیر نشان می دهد که ممکن است در سیستم ایمنی بدن ما، به ویژه در سال های اولیه زندگی، این عضو نقشی داشته باشد. تصور می‌شود آپاندیس به عنوان منبع ذخیره برای باکتری‌های خوب عمل می‌کند و به راه‌اندازی مجدد سیستم گوارش بعد از بیماری‌ های گوارشی کمک می‌کند. علیرغم نقش احتمالی آن در عملکرد سیستم ایمنی، این اندام بیشتر به دلیل تمایل به ملتهب شدن شناخته می شود. وضعیتی که به عنوان آپاندیسیت شناخته می شود. این بیماری می تواند به دلیل انسداد پوشش داخلی آپاندیس رخ دهد و منجر به عفونت یا التهاب شود.

آپاندیس کجای بدن قرار دارد؟

این عضو یک ساختار کوچک لوله مانند است که به روده بزرگ متصل است. در قسمت پایین سمت راست شکم، جایی که روده کوچک با روده بزرگ ( سکوم : انتهای روده بزرگ) به هم وصل می شوند، قرار دارد. شکل و اندازه آن معمولاً یک کیسه نازک انگشت مانند به طول حدود 3 تا 4 اینچ (7 تا 10 سانتی متر) است. ساختار آن از بافت های مشابه بقیه روده ها از جمله لایه های ماهیچه ها و غشاهای مخاطی تشکیل شده است. این عضو منبع خون خاص خود را عمدتاً از طریق شریان آپاندیکولار، شاخه ای از شریان ایلئوکولیک تامین می کند.

آپاندیسیت چگونه ایجاد می شود؟

این عارضه معمولا زمانی ایجاد می شود که دهانه آپاندیس به داخل سکوم مسدود شود. این انسداد می تواند به دلایل مختلفی از جمله تجمع مواد مدفوع، بزرگ شدن فولیکول های لنفوئیدی، اجسام خارجی و یا حتی کرم های روده باشد. هنگامی که دهانه مسدود می شود، باکتری هایی که به طور معمول در آن وجود دارند به سرعت شروع به تکثیر می کنند. این تکثیر باکتری ها منجر به تشکیل چرک و تورم می شود که باعث علائمی مانند درد، التهاب و عفونت می شود.

با پیشرفت بیماری، تورم و عفونت می تواند تشدید شود و فشار بیشتری بر دیواره آپاندیس وارد کند. این فشار می تواند جریان خون به بافت آپاندیس را به خطر بیندازد و منجر به نکروز (مرگ بافت) شود. در صورت عدم درمان، این عضو ممکن است پاره شود و مواد عفونی به داخل حفره شکم بریزد. این می تواند منجر به یک وضعیت شدید و تهدید کننده زندگی به نام پریتونیت شود که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. ایجاد و بروز این بیماری معمولا ناگهانی است و به سرعت طی یک دوره 24 تا 72 ساعته پیشرفت می کند. تشخیص و درمان به موقع برای جلوگیری از عوارضی مانند پارگی و پریتونیت بسیار مهم است. ^{clevelandclinic}

علائم درد آپاندیس

این بیماری یک وضعیت پزشکی است که در این اندام کوچک لوله مانند متصل به روده بزرگ، ملتهب می شود. علائم بیماری می تواند متفاوت باشد، اما به طور معمول شامل موارد زیر است: ^nhs.uk

درد شکم؛ شایع ترین و مشخص ترین علامت است. درد آپاندیس معمولا از نزدیک ناف شروع می شود و سپس به سمت راست پایین شکم می رود. با بدتر شدن التهاب، درد تیز تر و شدید تر می شود.
از دست دادن اشتها؛ کاهش ناگهانی اشتها شایع است.
حالت تهوع و استفراغ؛ این علائم اغلب پس از شروع درد شکم رخ می دهد.
تورم شکم؛ ممکن است شکم متورم شده یا نفخ شکم رخ دهد.
تب؛ تب با درجه پایین که ممکن است با پیشرفت بیماری بدتر شود.
یبوست یا اسهال؛ عادات روده ممکن است تغییر کند و منجر به یبوست یا اسهال شود.
ناتوانی در دفع گاز؛ این نیز ممکن است یک علامت باشد.
حساسیت برگشتی (Rebound Tenderness)؛ دردی که در معاینه، با رها شدن سریع فشار دست روی شکم بدتر می شود.

توجه داشته باشید که این علائم در افراد با سنین مختلف می تواند متفاوت باشد و همه ی افراد این علائم را تجربه نمی کنند. تاخیر در درمان می تواند منجر به ترکیدن آپاندیس شود که یک عارضه جدی است که می تواند منجر به (peritonitis ) پریتونیت (عفونت داخل شکم) و سپسیس (sepsis) شود.

علائم ترکیدن آپاندیس

پارگی آپاندیس که به آن perforated appendix نیز می گویند، یک بیماری جدی و بالقوه تهدید کننده زندگی است. این بیماری زمانی رخ می دهد که این عضو ملتهب پاره و عفونت را به داخل حفره شکم گسترش دهد. علائم پارگی آن اغلب شامل موارد زیر می باشند:

درد شکمی تشدید شده؛ درد با گذشت زمان معمولا شدیدتر و گسترده تر می شود، اغلب تیز و شدید می شود. (برخلاف درد موضعی در مراحل اولیه این بیماری، این درد ممکن است کل ناحیه شکم را تحت تاثیر قرار دهد).
تب و لرز؛ تب بالا، اغلب همراه با لرز، ممکن است به عنوان نشانه ای از گسترش عفونت در شکم ایجاد شود.
تورم یا اتساع شکم؛ شکم ممکن است به دلیل التهاب و عفونت متورم شود.
حالت تهوع و استفراغ؛ این علائم اغلب پس از پاره شدن این عضو ادامه دارد یا بدتر می شوند.
خستگی و ضعف؛ کسالت عمومی و احساس ناخوشی یا خستگی شدید.
ضربان قلب و تنفس سریع؛ پاسخ بدن به عفونت و ناراحتی داخلی ممکن است باعث افزایش ضربان قلب و تنفس سریع شود.

علل و عوامل بروز آپاندیس

علت دقیق این بیماری همیشه مشخص نیست، اما به طور کلی اعتقاد بر این است که به دلیل انسداد یا التهاب آپاندیس رخ می دهد. این انسداد منجر به عفونت می شود، زیرا باکتری ها به سرعت تکثیر می شوند و باعث متورم شدن و پر شدن از چرک می شوند. به طور کلی علل بروز این بیماری شامل موارد زیر هستند. ^mayoclinic

مدفوع (ذرات مدفوع سفت شده و کلسیفیه)
فولیکول های لنفاوی بزرگ شده که می تواند با عفونت هایی مانند یک بیماری ویروسی رخ دهد.
کرم یا انگل روده
تومورها (نادر)
بیماری های التهابی روده: شرایطی مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو می تواند خطر بیماری را افزایش دهد.
عوامل ژنتیکی: برخی شواهد نشان می دهد که ممکن است یک استعداد ژنتیکی برای بیماری وجود داشته باشد.
سن: این بیماری بیشتر در افراد بین 10 تا 30 سال دیده می شود.
جنسیت: برخی مطالعات نشان داده اند که میزان بروز آن در مردان کمی بیشتر از زنان است.
رژیم غذایی: رژیم غذایی کم فیبر و غذاهای فرآوری شده زیاد ممکن است این خطر را افزایش دهد، اگرچه این به طور قطعی ثابت نشده است.
عفونت ها: برخی از عفونت های دستگاه گوارش ممکن است خطر را افزایش دهند.

عوارض آپاندیسیت و پارگی آن

آپاندیس، یک کیسه کوچک متصل به روده بزرگ، که می تواند ملتهب شود و منجر به بیماری و عفونت شود. اگر این عارضه به موقع درمان نشود، می تواند به چندین عارضه جدی منجر شود. عوارض عمده مرتبط با آن و پارگی آن عبارتند از:

پریتونیت؛ اگر این عضو پاره شود، مواد عفونی می توانند به داخل حفره شکم بریزد و منجر به پریتونیت شود. peritonitis یک التهاب جدی و دردناک در پوشش داخلی شکم (صفاق) است که برای جلوگیری از عفونت گسترده و تهدید کننده زندگی نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.
تشکیل آبسه؛ پارگی آپاندیس می تواند منجر به آبسه شود، یک پاکت چرکی که در شکم تشکیل می شود. اگر آبسه ایجاد شود، ممکن است نیاز به تخلیه داشته باشد. این کار معمولا با قرار دادن یک لوله از طریق پوست در داخل آبسه انجام می شود.
سپسیس؛ پارگی می تواند منجر به سپسیس شود، یک وضعیت شدید و بالقوه تهدید کننده زندگی ناشی از پاسخ بدن به عفونت. سپسیس می تواند به شوک سپتیک تبدیل شود که با کاهش قابل توجه فشار خون منجر به نارسایی اندام، مشخص می شود.
انسداد روده؛ التهاب و عفونت می تواند باعث تورم بافت روده شود که به طور بالقوه منجر به انسداد در روده می شود.
درد و ناراحتی طولانی مدت به همراه عفونت؛ این عارضه اگر به درستی یا به موقع درمان نشود، درد و ناراحتی مرتبط با بیماری و عوارض آن ادامه دارد. عفونت مداوم می تواند رخ دهد، به خصوص اگر پارگی و پریتونیت به موقع درمان نشود.
بافت اسکار و چسبندگی؛ به دنبال جراحی یا التهاب، بافت اسکار می تواند در داخل شکم ایجاد شود و منجر به چسبندگی شود. این چسبندگی‌ها می‌ توانند باعث چسبیدن اندام‌ها به هم شوند که به طور بالقوه منجر به انسداد روده یا درد مزمن شکمی در آینده می ‌شود.

روش های تشخیص عود آپاندیسیت

تشخیص علائم مکرر که شبیه این بیماری هستند، به ویژه پس از آپاندکتومی، نیاز به ارزیابی کامل دارد؛ زیرا آپاندیسیت واقعی پس از برداشتن این عضو نمی تواند عود کند. ^webmd.org

تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی

اولین مرحله شرح حال دقیق پزشکی و معاینه فیزیکی است. پزشک در مورد علائم آپاندیس، شروع و ماهیت آنها سؤال خواهد کرد. در معاینه فیزیکی بر روی شکم تمرکز می کند تا درد، حساسیت و هرگونه نشانه التهاب را بررسی کند.

انجام آزمایشات بالینی

به طور کلی این آزمایشات شامل آزمایش خون ومدفوع و برررسی آن می شود.

انجام آزمایش خون: آزمایش خون، از جمله شمارش کامل خون (CBC)، می تواند به تشخیص عفونت یا التهاب کمک کند. افزایش تعداد گلبول های سفید اغلب نشان دهنده یک فرآیند التهابی در بدن است.
آزمایش ادرار: این آزمایش برای رد عفونت های دستگاه ادراری یا سنگ کلیه که می تواند علائمی شبیه این بیماری ایجاد کند، انجام می شود.

تست های تصویربرداری

اولتراسوند: اغلب به عنوان یک تکنیک تصویربرداری خط اول، به ویژه در کودکان و زنان باردار، برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض اشعه استفاده می شود.
اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): تصاویر دقیقی از شکم ارائه می دهد و می تواند به شناسایی سایر علل درد شکم مانند دیورتیکولیت یا بیماری کرون کمک کند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): می‌تواند در موارد خاصی مانند دوران بارداری که قرار گرفتن در معرض تشعشع از سی تی اسکن نگران کننده است، استفاده شود.

تست ‌های گوارشی

بسته به علائم و یافته‌های سایر آزمایش‌ها، ممکن است بررسی‌های گوارشی اضافی مانند کولونوسکوپی برای بررسی داخل کولون توصیه شود.
اگر بخشی از این عضو به طور ناخواسته در طول جراحی اولیه خارج نشده باشد (یک اتفاق نادر)، آزمایش ها و تصویربرداری مانند سی تی اسکن می تواند به تشخیص آپاندیسیت استامپ کمک کند.

راه های درمان بیماری آپاندیسیت

این بیماری معمولا به عنوان یک وضعیت اورژانسی تلفی می شود که نیاز به درمان فوری دارد. رایج ترین روش های درمان برداشتن این بیماری جراحی است که به عنوان آپاندکتومی شناخته می شود. با این حال، بسته به مرحله بیماری و سلامت کلی بیمار، رویکردهای درمانی ممکن است متفاوت باشد.

برداشتن جراحی (آپاندکتومی): در حال حاضر دو روش برای عمل وجود دارد که شامل جراحی باز و جراحی لاپاراسکوپی می باشد. انتخاب بین جراحی لاپاراسکوپی و جراحی باز به عوامل مختلفی از جمله شدت بیماری، سابقه پزشکی بیمار و تخصص جراح بستگی دارد. تشخیص و درمان زودهنگام برای جلوگیری از عوارضی مانند پارگی که می تواند منجر به پریتونیت (عفونت پوشش داخلی حفره شکمی) و سپسیس شود، بسیار مهم است.
آپاندکتومی لاپاراسکوپی: این جراحی کم تهاجمی شامل ایجاد برش های کوچکی است که از طریق آن یک دوربین و ابزار جراحی وارد می شود. عضو ملتهب با حداقل تاثیر بر روی بافت های اطراف برداشته می شود. از مزایای آن می توان به درد کمتر پس از جراحی و بهبودی سریع تر اشاره کرد.
آپاندکتومی باز: در مواردی که این عضو پاره شده یا آبسه ایجاد شده باشد یا بیمار قبلا جراحی شکم داشته باشد، ممکن است آپاندکتومی باز لازم باشد. این شامل یک برش بزرگتر در سمت راست پایین شکم برای برداشتن آن است.
مصرف آنتی بیوتیک ها به عنوان درمان اولیه: در برخی موارد، به ویژه مراحل اولیه بیماری یا برای بیمارانی که کاندیدای مناسبی برای جراحی نیستند، می توان از آنتی بیوتیک ها به عنوان اولین خط درمان برای درمان عفونت استفاده کرد. آنتی بیوتیک ها نیز قبل و بعد از عمل در موارد جراحی برای پیشگیری یا درمان عفونت تجویز می شوند.
تخلیه آبسه: اگر آبسه تشکیل شود (یک پاکت چرکی)، ممکن است نیاز به تخلیه آن قبل از جراحی باشد. این معمولاً با قرار دادن یک لوله در آبسه انجام می شود که توسط سونوگرافی یا تصویربرداری سی تی اسکن هدایت می شود.

نکات مهم در مراقبت بعد از عمل جراحی

مراقبت های بعد از عمل جراحی آپاندکتومی برای بهبودی روان و سریع بسیار مهم است. نکات کلیدی در مراقبت های بعد از عمل عبارتند از:

مدیریت درد؛ درد بعد از جراحی شایع است. پزشک یا جراح شما احتمالا داروهای ضد درد تجویز می کند. مهم است که دارو را طبق دستور مصرف کنید و اگر درد به خوبی کنترل نشد با پزشک خود در میان بگذارید.
مراقبت از زخم؛ مراقبت مناسب از محل جراحی برای جلوگیری از عفونت ضروری است. ناحیه را تمیز و خشک نگه دارید و دستورالعمل های جراح خود را در مورد نحوه مراقبت از زخم دنبال کنید. مراقب علائم عفونت مانند قرمزی، تورم یا ترشح باشید.
محدودیت فعالیت؛ طبق توصیه پزشک به تدریج سطح فعالیت خود را افزایش دهید. از انجام فعالیت های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین برای یک دوره، معمولا چند هفته، اجتناب کنید تا به بدن شما اجازه بهبودی بدهد.
تنظیم رژیم غذایی؛ در ابتدا، ممکن است به شما توصیه شود که یک رژیم غذایی کم فیبر داشته باشید تا سیستم گوارش شما بهبود یابد. به تدریج غذاهای مختلف را در صورت تحمل مجدد وارد کنید. با نوشیدن مایعات زیاد هیدراته بمانید.
نظارت بر حرکات روده؛ پس از جراحی، حرکات روده شما ممکن است به طور موقت تغییر کند. اگر دچار یبوست شدید، اسهال یا هر تغییر مهم دیگری شدید، به پزشک خود اطلاع دهید.
علائم عوارض؛ از علائمی مانند تب بالا، بدتر شدن درد شکم، استفراغ، سرگیجه یا خونریزی آگاه باشید. در صورت مشاهده هر یک از این علائم فوراً با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید.
بازگشت تدریجی به فعالیت های عادی؛ فعالیت های عادی از جمله کار و ورزش را طبق توصیه پزشک از سر بگیرید. این جدول زمانی می تواند بر اساس سلامت فرد و نوع عمل جراحی (لاپاروسکوپی یا آپاندکتومی باز) متفاوت باشد.

سخن پایانی از اپاندیسیت

آپاندیسیت یک وضعیت پزشکی مهم است که نیاز به توجه و درمان فوری دارد و با التهاب مشخص می شود. درمان مهم و رایج بیماری، آپاندکتومی است که یک روش جراحی بسیار موثر برای برداشتن آپاندیس ملتهب است. در حالی که نقش دقیق این عضو در فیزیولوژی انسان تا حدودی مرموز است، حذف آن معمولاً به هیچ عواقب سلامتی درازمدت منجر نمی شود. به علاوه آگاهی از علائم این بیماری بسیار مهم است، زیرا تشخیص به موقع برای جلوگیری از عوارض جدی مانند پارگی، که می تواند منجر به عفونت های شدید شود، بسیار حائز اهمیت است.

سوالات متداول درباره آپاندیس

چه چیزی باعث التهاب و بروز بیماری آپاندیسیت می شود؟ این بیماری معمولا به دلیل انسداد داخل آپاندیس ایجاد می شود که منجر به عفونت و التهاب می شود. انسداد می تواند به دلیل مدفوع، فولیکول های لنفوئیدی بزرگ شده یا در مواقع نادر، تومور باشد.
علائم شایع بیماری آپاندیس چیست؟ علائم شایع در مردان و زنان عبارتند از درد شدید شکم (از نزدیکی ناف شروع می شود و سپس به سمت راست پایین حرکت می کند)، تب، حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها و تورم شکم.
آیا می توانم بدون این عضو به طور طبیعی زندگی کنم؟ بله، شما می توانید بدون آپاندیس زندگی عادی داشته باشید. حذف آن معمولا هیچ مشکل سلامتی طولانی مدتی ایجاد نمی کند.
آپاندیسیت چگونه تشخیص داده می‌شود؟ تشخیص آپاندیسیت معمولاً با معاینه فیزیکی، آزمایش خون و تصویربرداری‌های مانند سونوگرافی یا CT scan انجام می‌شود.
آیا آپاندیسیت یک وضعیت اورژانسی است؟ بله، آپاندیسیت می‌تواند به‌سرعت جدی شود و در صورت عدم درمان به عوارض خطرناکی مثل پارگی آپاندیس منجر شود.
درمان آپاندیسیت چیست؟ درمان اصلی آپاندیسیت معمولاً جراحی برای برداشتن آپاندیس است که به آن آپاندکتومی گفته می‌شود.
مدت زمان ریکاوری پس از جراحی آپاندیسیت چقدر است؟ معمولاً ریکاوری بعد از جراحی آپاندیسیت بین 1 تا 3 هفته طول می‌کشد. بستگی به روش جراحی و وضعیت عمومی بیمار دارد.
آیا می‌توانم بعد از عمل آپاندیسیت ورزش کنم؟ باید تا چند هفته پس از عمل از ورزش‌های سنگین دوری کنید.
آیا می‌توان در دوران بارداری به آپاندیسیت مبتلا شد؟ بله، زنان باردار نیز ممکن است به آپاندیسیت مبتلا شوند. علائم درد آپاندیس در زنان باردار شامل درد در ناحیه زیر شکم که به دلیل رشد رحم به سایر نقاط نیز کشیده می شود. از دست دادن اشتها، تب و اسهال است.
چگونه می‌توان از ابتلا به بیماری آپاندیسیت جلوگیری کرد؟ در حال حاضر، هیچ روش مشخصی برای جلوگیری از آپاندیسیت وجود ندارد. اما داشتن یک رژیم غذایی غنی از فیبر می تواند از ابتلا به آپاندیس پیشگیری کند.