هموروئید در بارداری یکی از مشکلات شایع است که به دلیل افزایش فشار روی رگ‌های ناحیه رکتال رخ می‌دهد. این افزایش فشار به دلیل گسترش رحم برای حمایت از جنین، تغییرات هورمونی و مشکلات گوارشی نظیر یبوست است. در واقع، یکی از دلایل اصلی ابتلا به هموروئید در زمان حاملگی، فشار اضافی رحم بر رگ‌ها و همچنین تغییرات هورمونی مانند افزایش سطح پروژسترون است که موجب شل شدن دیواره رگ‌ها و افزایش احتمال تورم آن‌ها می‌شود. همچنین، یبوست که به دلیل کند شدن حرکات روده در دوران بارداری رخ می‌دهد، می‌تواند منجر به فشار بیشتر بر رگ‌های رکتال و در نتیجه به هموروئید شود.
تشخیص هموروئید در این دوران بسیار مهم است، زیرا اگر یک زن حامله به این مشکل توجه نکند، ممکن است به مشکلات جدی‌تری همچون خونریزی، عفونت یا حتی ایجاد لخته‌های خون دچار شود. برای درمان این مشکل، راه‌های مختلفی مانند استفاده از کرم‌های موضعی، تغییرات در رژیم غذایی مانند مصرف فیبر بیشتر، نوشیدن آب به اندازه کافی و انجام فعالیت‌های بدنی مناسب پیشنهاد می‌شود. در صورت بروز هموروئید، مشاوره با پزشک برای انتخاب درمان‌های مناسب ضروری است.vejthani
علت ابتلا به بواسیر در بارداری
بواسیر در بارداری به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که بیشتر آن‌ها به تغییرات فیزیولوژیکی و فشارهای مرتبط با این دوره برمی‌گردد، ازجمله:
- افزایش فشار؛ رشد رحم و جنین فشار زیادی به رگ‌های مقعد وارد می‌کند و باعث تورم و احتقان در این ناحیه می‌شود.
- تغییرات هورمونی؛ افزایش هورمون پروژسترون در دوران بارداری، دیواره‌های رگ‌ها را شل کرده و آن‌ها را مستعد تورم و گشاد شدن می‌کند.
- یبوست؛ تغییرات هورمونی باعث کند شدن فرآیند هضم می‌شود که نتیجه آن، سفت شدن مدفوع و زور زدن هنگام اجابت مزاج است؛ این شرایط یکی از مهمترین عوامل ایجاد هموروئید است.
- نشستن یا ایستادن طولانی؛ باقی ماندن در یک وضعیت برای مدت طولانی، چه نشسته چه ایستاده، می‌تواند باعث تجمع خون در ناحیه پایین بدن شود و فشار بیشتری به رگ‌های مقعد وارد کند.
- افزایش حجم خون؛ در دوران بارداری، جریان خون بدن افزایش می‌یابد و این موضوع می‌تواند باعث گشاد شدن رگ‌های ناحیه لگن و مستعد شدن آن‌ها برای بواسیر شود.
علائم هموروئید در بارداری
هموروئید در بارداری با علائمی همراه است که ممکن است باعث ناراحتی و نگرانی شود. برخی از مهمترین علائم بواسیر در زنان در دوره حاملگی عبارتند از:
- درد و ناراحتی؛ بسیاری از زنان باردار درد یا احساس سوزش را هنگام حرکات روده تجربه می‌کنند که یکی از شایع‌ترین نشانه‌های بواسیر در بارداری است.
- خارش؛ خارش در ناحیه داخل یا اطراف مقعد، از علائم مکرر و آزاردهنده بواسیر در حاملگی محسوب می‌شود.
- خونریزی؛ خون قرمز روشن ممکن است روی مدفوع یا دستمال توالت پس از اجابت مزاج دیده شود.
- تورم و توده؛ وجود توده‌های دردناک در اطراف مقعد، به‌ویژه در موارد هموروئید خارجی، می‌تواند نشانه‌ای از این مشکل باشد.
- برآمدگی؛ در هموروئید داخلی، گاهی بخشی از رگ‌ها از دهانه مقعد بیرون می‌زند که به‌عنوان یکی از علائم مشهود این مشکل شناخته می‌شود.
این علائم معمولاً در سه ماهه سوم بارداری، به‌دلیل افزایش فشار ناشی از رشد رحم، شدیدتر و آشکارتر می‌شوند. شناخت این نشانه‌ها و مراجعه به پزشک متخصص در صورت تشدید آن‌ها، برای جلوگیری از عوارض بیشتر ضروری است.
راه های درمان هموروئید در حاملگی
برای درمان هموروئید در بارداری، روش‌های مختلفی وجود دارد که به کاهش علائم و تسکین ناراحتی کمک می‌کنند. در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:
- داروهای موضعی؛ پمادهای آنتی‌هموروئید، هیدروکورتیزون و لیدوکائین، که تحت نظر پزشک تجویز می‌شوند، می‌توانند به کاهش درد، خارش و التهاب در ناحیه مقعد کمک کنند.
- حمام سیتز؛ نشستن در آب گرم برای تسکین علائم بواسیر بسیار مفید است و این روش کاملاً بی‌خطر برای مادر و جنین می‌باشد.
- داروهای خوراکی؛ در موارد شدید، پزشک ممکن است ملین‌ها یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی تجویز کند تا علائم بواسیر کنترل شود.
- جراحی یا لیزر: در موارد حاد و زمانی که روش‌های درمانی دیگر مؤثر نباشند، جراحی سنتی یا استفاده از لیزر پس از زایمان برای درمان هموروئید توصیه می‌شود.
روش درمان خانگی بواسیر در حاملگی
برای کاهش علائم و درمان بواسیر در بارداری، می‌توان از روش‌های خانگی ساده اما مؤثر زیر استفاده کرد:
- افزایش مصرف فیبر؛ گنجاندن میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات در رژیم غذایی به نرم شدن مدفوع کمک کرده و فشار روی کانال مقعدی را کاهش می‌دهد. این کار می‌تواند از تشدید بواسیر جلوگیری کند.
- نشستن در آب گرم؛ حمام آب گرم با بهبود گردش خون در ناحیه مقعدی، درد و التهاب را کاهش می‌دهد و یک روش ساده و ایمن برای تسکین علائم است.
- استفاده از کمپرس یخ؛ قرار دادن یخ یا کمپرس سرد روی ناحیه متورم می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
- استعمال روغن‌های گیاهی؛ روغن‌هایی مانند نارگیل و ژل آلوئه‌ورا به‌دلیل خاصیت ضدالتهابی خود، می‌توانند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کنند.
- تمرینات کگل؛ با مشورت پزشک، انجام تمرینات کگل به تقویت عضلات کف لگن کمک کرده و جریان خون در این ناحیه را بهبود می‌بخشد، که می‌تواند در کاهش علائم بواسیر مؤثر باشد.
عوارض بواسیر در بارداری
اگر بواسیر در دوران بارداری به درستی مدیریت و درمان نشود، ممکن است به عوارض جدی‌تری منجر شود. برخی از این عوارض عبارتند از:
- خونریزی مداوم و کم‌خونی؛ خونریزی‌های مکرر ممکن است منجر به کم‌خونی شود، که می‌تواند سطح انرژی و سلامت عمومی مادر باردار را کاهش دهد.
- درد شدید و خارش؛ بواسیر می‌تواند باعث درد مداوم، خارش شدید و سوزش در ناحیه مقعد شود که این علائم در هنگام دفع مدفوع یا نشستن طولانی‌مدت بدتر می‌شوند.
- عفونت مقعدی؛ نشت مدفوع و ایجاد محیط مرطوب، می‌تواند به عفونت مقعدی منجر شود که معمولاً با ترشحات چرکی همراه است.
- ترومبوز: تشکیل لخته خون در هموروئید (ترومبوز) می‌تواند درد شدید و التهاب قابل‌توجهی ایجاد کند و نیاز به درمان فوری داشته باشد.
- پرولاپس یا بیرون زدگی؛ در موارد پیشرفته، هموروئیدها ممکن است از مقعد بیرون بزنند، که این وضعیت با درد و ناراحتی شدید همراه است و مدیریت آن دشوارتر می‌شود.
- تورم و مشکلات هنگام زایمان: تورم هموروئید می‌تواند در روند زایمان مشکل ایجاد کند و ناراحتی مادر را افزایش دهد.
آیا جراحی هموروئید برای زنان باردار توصیه می‌شود؟
جراحی هموروئید برای زنان باردار معمولاً اولین گزینه درمانی محسوب نمی‌شود. به دلیل تغییرات هورمونی و فشارهای ناشی از بارداری، توصیه می‌شود از روش‌های غیرجراحی استفاده شود. تغییر در رژیم غذایی، مصرف مواد غذایی پر فیبر و استفاده از پمادهای تسکین‌دهنده و ضدالتهاب، معمولاً برای کاهش علائم کافی هستند.
در مواردی که بواسیر بسیار شدید باشد و باعث درد و ناراحتی غیرقابل تحمل شود، ممکن است جراحی با لیزر به‌عنوان یک راهکار در نظر گرفته شود. با این حال، این تصمیم باید با دقت و تحت نظر پزشک متخصص گرفته شود. معمولاً پیشنهاد می‌شود که اگر شرایط بیمار اجازه دهد، انجام جراحی به بعد از زایمان موکول شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که دچار هموروئید در بارداری شده‌اید، برخی علائم نیاز به مشاوره فوری با پزشک دارند. اولین علامتی که باید به آن توجه کنید، خونریزی شدید یا مداوم از ناحیه مقعد است. اگر خونریزی ادامه پیدا کند یا میزان آن زیاد باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود. همچنین اگر درد شدید وجود داشته باشد که حتی با درمان‌های خانگی مانند نشستن در آب گرم یا استفاده از پمادهای تسکین دهنده کاهش نیابد، نشان دهنده نیاز به درمان بیشتر است.
اگر پس از دو هفته درمان خانگی علائم بهبودی نداشته باشند یا ترشح چرک یا تب ظاهر شود، این علائم می‌تواند نشانه‌ای از عفونت باشد که نیاز به درمان پزشکی دارد. به‌علاوه، تشکیل لخته خون یا تغییر رنگ ناحیه به کبودی نیز، از دیگر علائمی است که نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد؛ زیرا ممکن است این وضعیت نیاز به مداخله فوری پزشکی داشته باشد.
راه‌حل‌های مطمئن برای درمان بواسیر در بارداری
بواسیر در بارداری هرچند ممکن است ناراحت کننده و استرس‌زا باشد، اما با آگاهی و پیگیری مناسب، به‌راحتی قابل مدیریت است. تغییر سبک زندگی، رعایت رژیم غذایی مناسب و استفاده از روش‌های ساده درمانی، می‌توانند به کاهش علائم و بهبود سریع‌تر این مشکل کمک کنند. با این حال، در موارد شدیدتر یا عدم بهبود با روش‌های خانگی، مراجعه به یک پزشک متخصص بهترین راهکار خواهد بود.
برای درمان قطعی و اطمینان از دریافت بهترین خدمات پزشکی، می‌توانید به دکتر حامد واثقی، متخصص و جراح کولورکتال، جراح لاپاروسکوپی و جراح گوارش مراجعه کنید. تجربه و تخصص ایشان در زمینه مشکلات گوارشی و بواسیر، می‌تواند آرامش خاطر و درمان مؤثری را برای شما به ارمغان آورد. به یاد داشته باشید که سلامت شما و فرزندتان در اولویت است، پس از کمک گرفتن از متخصص دریغ نکنید.
