وقتی صحبت از مشکلات ناحیه مقعد میشود، بسیاری از ما ممکن است دچار سردرگمی شویم، مخصوصاً وقتی اسم‌هایی مثل فیستول و آبسه مقعدی به گوشمان می‌خورد. شاید با خودتان فکر کنید: “خب، هر دو مشکل در یک ناحیه هستند، پس چه فرقی دارند؟” اما همین جاست که باید بگوییم تفاوت میان این دو، به‌اندازه تفاوت شب و روز است.
آبسه مقعدی، تجمعی از چرک و عفونت در بافت‌های اطراف مقعد است که معمولاً با درد، التهاب و تب همراه است. از طرف دیگر، فیستول مقعدی یک کانال غیرطبیعی است که میان سطح داخلی مقعد و پوست اطراف آن ایجاد میشود و معمولاً نتیجه عفونت‌های درمان نشده، مثل همان آبسه است. در ادامه این مقاله از وبسایت دکتر واثقی، تفاوت فیستول و آبسه را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تفاوت علائم فیستول و آبسه مقعدی
تفاوت فیستول و آبسه در علائم آن‌ها به این صورت است که، بیمار مبتلا به آبسه مقعدی، معمولاً با علائمی مانند درد شدید، قرمزی یا تورم در ناحیه اطراف مقعد یا کانال مقعد روبه‌رو میشود. علاوه‌بر این، ممکن است احساس بیماری عمومی، خستگی، تب و لرز نیز در بیمار مشاهده شود. این علائم اغلب به‌دلیل وجود عفونت و التهاب در ناحیه ایجاد می‌شوند.
از طرف دیگر، بیماران مبتلا به فیستول مقعدی علائمی مشابه با آبسه دارند، اما یک تفاوت مهم وجود دارد؛ در فیستول، ترشحاتی از دهانه‌ای کوچک و نزدیک به مقعد خارج میشود. این ترشحات ممکن است چرکی یا خونی باشند و معمولاً همراه با بوی ناخوشایند هستند. همچنین، اگر این علائم به‌صورت مکرر و هر چند هفته یک بار در همان ناحیه ظاهر شوند، احتمال وجود فیستول افزایش می‌یابد.
آبسه مقعدی معمولاً ناگهانی و با درد شدید بروز می‌کند، اما فیستول بیشتر به‌صورت تدریجی و همراه با ترشحات مزمن خود را نشان می‌دهد. در هر صورت، اگر فردی با این علائم روبه‌رو شد، بهتر است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کند تا تشخیص و درمان مناسب انجام شود.
تفاوت شکل ظاهری فیستول و آبسه
تفاوت فیستول و آبسه مقعدی در شکل ظاهری، به این صورت است که آبسه مقعدی یک حفره عفونی پر از چرک است که معمولاً در نزدیکی مقعد یا رکتوم تشکیل میشود. در بیشتر موارد، یعنی حدود ۹۰ درصد آبسه‌ها، این مشکل به‌دلیل عفونت حاد در غدد داخلی مقعد رخ می‌دهد. عواملی مانند باکتری‌ها، مواد مدفوع یا حتی مواد خارجی، می‌توانند باعث انسداد این غدد شوند. نتیجه این انسداد، تجمع عفونت و چرک در یک ناحیه خاص به نام آبسه است. این وضعیت معمولاً با درد، قرمزی و تورم در ناحیه اطراف مقعد همراه است.
فیستول مقعدی، اما یک یا چند تونل باریک است که معمولاً به دنبال یک آبسه مقعدی قبلی یا حتی در حین وجود آبسه ایجاد میشود. در واقع، حدود ۴۰ درصد از بیماران مبتلا به آبسه، به فیستول هم دچار می‌شوند. فیستول یک راه ارتباطی میان غده مسدود شده در داخل کانال مقعد و پوست بیرونی است. این تونل اپیتلیالیزه شده، به‌طور مداوم ممکن است ترشحاتی چرکی یا خونی از خود آزاد کند که می‌تواند باعث تحریک پوست اطراف مقعد شود.
همچنین اگر می‌خواهید تفاوت فیستول و کیست مویی را بدانید، برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید مقاله آن را به‌طور کامل مطالعه کنید.
فرق بین روش درمان آبسه و فیستول مقعدی
تفاوت فیستول و آبسه مقعدی در درمان آن‌ها به این صورت است که درمان آبسه معمولاً شامل تخلیه عفونت از طریق جراحی است. این کار با ایجاد یک برش کوچک در پوست نزدیک مقعد انجام میشود تا چرک و عفونت خارج شود. این روش می‌تواند در مطب جراح با بی‌حسی موضعی یا در اتاق عمل تحت بیهوشی عمومی صورت گیرد.
در موارد شدیدتر، بیمار ممکن است به چندین عمل جراحی نیاز داشته باشد یا حتی در بیمارستان بستری شود؛ به‌ویژه اگر به دیابت یا مشکلات ایمنی دچار باشد که خطر عفونت را افزایش می‌دهد. آنتی‌بیوتیک‌ها معمولاً به‌تنهایی مؤثر نیستند، مگر در موارد خاصی که بیمار شرایط پزشکی پیچیده‌ای مانند عفونت‌های گسترده یا مشکلات دریچه قلب داشته باشد.
در مقابل، درمان فیستول مقعدی تقریباً همیشه نیاز به جراحی دارد. یکی از روش‌های رایج برای درمان فیستول، فیستولوتومی است که در آن مسیر فیستول باز میشود تا از عمق به سطح بهبود یابد. اگر فیستول به بخش کوچکی از عضله اسفنکتر مرتبط باشد، بخشی از عضله تقسیم میشود، اما جراح تلاش می‌کند تا آسیب به حداقل برسد تا مشکلی در کنترل روده (مانند بی‌اختیاری مدفوع) ایجاد نشود.
در صورتی که فیستول عمیق باشد و عضلات بیشتری را درگیر کند، از روش‌های پیچیده‌تری برای درمان استفاده میشود تا عضله اسفنکتر آسیب نبیند. گاهی موارد دشوار ممکن است به چندین جراحی نیاز داشته باشد.
آبسه مقعدی یا فیستول؛ چگونه تشخیص دهیم؟
در نهایت، اگرچه تفاوت فیستول و آبسه مقعدی ممکن است از نظر برخی علائم شبیه به هم باشند، اما هرکدام شرایط خاص خود را دارند و نیازمند تشخیص و درمان متفاوتی هستند. تشخیص به‌موقع و درمان صحیح این مشکلات، می‌تواند از بروز عوارض جدی‌تر جلوگیری کند و زندگی بدون درد و دغدغه‌ای را برای شما به همراه داشته باشد.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان با چنین مشکلاتی دست‌وپنجه نرم می‌کنید، توصیه می‌کنیم حتماً به یک متخصص مجرب مراجعه کنید. دکتر حامد واثقی، با سال‌ها تجربه در درمان بیماری‌های مقعد، می‌تواند راهنمای شما در مسیر درمان باشد. برای ارتباط بیشتر با ایشان، می‌توانید ازطریق راه‌های ارتباطی زیر اقدام کنید.
